/ Pobieranie przez banki i firmy pożyczkowe odsetek od kosztów kredytu – czy jest zgodne z prawem?

Zawierając umowę pożyczki czy umowę kredytu często możemy spotkać się z mnogością dodatkowych opłat zastrzeżonych w umowie pod nazwą prowizji, opłaty przygotowawczej, opłaty operacyjnej czy ubezpieczenia. Poza dodatkowymi opłatami, obliczając kwotę, jaką będziemy musieli zwrócić tytułem spłaty zaciągniętej pożyczki czy kredytu, należy brać pod uwagę także odsetki, do których pobierania uprawniony jest pożyczkodawca (kredytodawca).

Odsetki kapitałowe – czym są?

Odsetki stanowią formę wynagrodzenia dla pożyczkodawcy, naliczanego za używanie przez pożyczkobiorcę, przez określony w umowie okres czasu, pożyczonego kapitału.

Uprawnienie banku do pobierania odsetek od kwoty oddanej do dyspozycji kredytobiorcy wynika z art. 69 ustawy Prawo Bankowe, w którym znajdziemy definicję kredytu bankowego, zgodnie z którym
„przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.”

Definicję pożyczki znajdziemy natomiast w art. 720 § 1 Kodeksu Cywilnego, w myśl którego „przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.”

Instytucje pożyczkowe mają obowiązek poinformować nas o wysokości odsetek, opłat i prowizji jeszcze przed podpisaniem umowy. Obowiązek ten wynika wprost z treści przepisu art. 13 ust. 1 pkt 10 ustawy o kredycie konsumenckim zgodnie z którym „kredytodawca lub pośrednik kredytowy przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki jest zobowiązany podać konsumentowi, na trwałym nośniku, w czasie umożliwiającym zapoznanie się z tymi informacjami w odpowiednich przypadkach, informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o odsetkach, prowizjach, marżach, opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie z instrumentów płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie.”

Warto wskazać także na art. 5 pkt 10 ustawy o kredycie konsumenckim, który stanowi, że stopa oprocentowania kredytu jest to stopa oprocentowania wyrażona jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym.

Nie ma więc wątpliwości co do tego, że pożyczkodawca może naliczać odsetki od kwoty pożyczonego nam kapitału. Jednak tylko i wyłącznie kwota kapitałurzeczywiścieudostępnionego pożyczkobiorcy może stanowić podstawę naliczania oprocentowania przez cały okres trwania umowy pożyczki.

Kredytowanie kosztów pożyczki – czyli jak pożyczkodawcy zarabiają na nieświadomych pożyczkobiorcach?

Jak już zostało powyżej wskazane, odsetki powinny być naliczane od kwoty kapitału, czyli od kwoty rzeczywiście udostępnionych pożyczkobiorcy pieniędzy. Zobrazujmy to prostym przykładem:

Pożyczyliśmy kwotę 5000 zł, którą pożyczkodawca udostępnił nam wypłacając ją na nasza konto bankowe. W umowie przewidziana została prowizja w wysokości 700 zł oraz oprocentowanie 10%. W tym przypadku oprocentowanie 10 % powinno być naliczane od kwoty udostępnionych nam pieniędzy, czyli od kwoty 5000 zł.

Jednak często instytucje finansowe, chcąc się dodatkowo wzbogacić kosztem pożyczkobiorcy, stosują praktykę naliczania odsetek nie tylko od kwoty udostępnionego kapitału, ale także od prowizji i innych opłat.  Jest to tzw. kredytowanie kosztów, czyli doliczanie kwoty opłat i prowizji do kwoty udzielonego kredytu i naliczanie odsetek od sumy tych kwot.

Wracając do naszego przykładu – stosując kredytowanie kosztów – pożyczkodawca pobiera odsetki nie od kwoty 5000 zł, a od kwoty 5700 zł stanowiącej sumę kapitału udostępnionego pożyczkobiorcy oraz prowizji.

Nie jest to zachowanie uczciwe i zgodne z prawem. Na szczęście pożyczkodawca nie pozostaje w tej sytuacji bezkarny i jako pożyczkobiorcy możemy skorzystać z prawa do złożenia reklamacji, a jeśli nie przyniesie ona efektu – możemy złożyć pożyczkodawcy oświadczenie o skorzystaniu z tzw. sankcji kredytu darmowego.

Co zrobić, gdy pożyczkodawca nalicza odsetki także od kosztów pożyczki?

W pierwszej kolejności powinniśmy złożyć pożyczkodawcy reklamację, w której poprosimy o przedstawienie sposobu naliczania odsetek i podstawy prawne takiego naliczania. Powinniśmy także poprosić o ponowne obliczenie odsetek tym razem wyłącznie od kwoty udostępnionego kapitału. Niestety bardzo prawdopodobne jest, że nasza reklamacja nie przyniesie spodziewanego efektu, w związku z czym jako kolejne powinniśmy złożyć kredytodawcy oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Podstawą prawną dla złożenia przez pożyczkobiorcę takiego oświadczenia jest przepis art. 30 ust.1 pkt 7 ustawy o kredycie konsumenckim, który wskazuje, iż „umowa o kredyt konsumencki, z zastrzeżeniem art. 31-33, powinna określać rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia.”

W przypadku obejmowania przez pożyczkodawcę oprocentowaniem także dodatkowych kosztów kredytu nie zostaliśmy poinformowani we właściwy sposób o rzeczywistej stopie oprocentowania, tzw. RRSO, w związku z czym pożyczkodawca wprowadził nas w błąd. Naruszenie, którego dopuścił się pożyczkodawca, staje się podstawą żądania przez nas zwrotu kwoty kredytu bez jakichkolwiek dodatkowych opłat i odsetek.

Jeśli nie jesteś pewny, czy firma pożyczkowa prawidłowo nalicza odsetki od zaciągniętej przez Ciebie pożyczki czy też Twoje oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego nie zostało uznane przez pożyczkodawcę – zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią, oferujemy pomoc w sporze z instytucją finansową i odzyskanie nadpłaconej kwoty kredytu!