/ Banki zwrócą opłaty pobierane za czas oczekiwania na wpis hipoteki do księgi wieczystej – nowelizacja ustawy o kredycie hipotecznym

We wtorek 16 sierpnia 2022 r. Prezydent podpisał nowelizację ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami. Na mocy nowych przepisów banki będą zobowiązane do zwrotu opłat naliczanych w czasie oczekiwania na wpis do księgi wieczystej hipoteki zabezpieczającej kredyt hipoteczny. Jednocześnie w ramach odrębnego projektu ustawy, Ministerstwo Sprawiedliwości podjęło działania, które mają skrócić czas oczekiwania na wpis do księgi wieczystej. Ma stać się to możliwe m.in. dzięki rozszerzeniu uprawnień notariuszy o możliwość dokonywania takich wpisów do księgi wieczystej jak wyodrębnienie nowej nieruchomości lokalowej i wpis hipoteki.

Spis treści:

1. Długi czas oczekiwania na wpis
2. Banki zwrócą dodatkowe opłaty
3. Szybsze dokonanie wpisu dzięki notariuszom

Długi czas oczekiwania na wpis

Jak wskazuje Ministerstwo Sprawiedliwości, które jest autorem omawianej nowelizacji, nowe przepisy mają być odpowiedzią na wydłużające się postępowanie wieczystoksięgowe i coraz dłuższe oczekiwanie na dokonanie wpisu w księdze wieczystej. W dużych miastach na wpis do księgi wieczystej obecnie czeka się już ponad rok, co znacznie utrudnia i spowalnia m.in. obrót nieruchomościami.

Długi czas oczekiwania na wpis jest okolicznością całkowicie niezależną od kredytobiorców, jednak wiąże się z koniecznością ponoszenia przez nich wyższych kosztów kredytu, ponieważ banki naliczają dodatkowe opłaty do momentu uzyskania wpisu w księdze wieczystej. Mowa tu np. o wyższej marży banku (tzw. marży pomostowej) naliczanej do czasu ustanowienia zabezpieczenia hipotecznego, co w efekcie wpływa na wysokość miesięcznej raty kredytu. Marża pomostowa pobierana jest przez banki w celu zabezpieczenia ryzyka kredytowego do czasu dokonania wpisu hipoteki do księgi wieczystej.

Banki zwrócą dodatkowe opłaty

Nowelizacja przygotowana przez Ministerstwo Sprawiedliwości ma na celu wprowadzenie zmian, które zapobiegną pobieraniu przez banki wygórowanych opłat w okresie oczekiwania na wpis do księgi wieczystej hipoteki zabezpieczającej kredyt zaciągany na zakup nieruchomości, wówczas gdy wniosek o wpis okaże się zasadny. Warto wspomnieć, że w praktyce niemal zawsze wpis hipoteki dokonywany jest zgodnie ze złożonym wnioskiem, co pozwala na uznanie, że w rzeczywistości ryzyko kredytowe, o którym mowa powyżej, nie zachodzi. Według ministerstwa, skoro zatem ryzyko uzasadniające dodatkowe koszty nie zachodzi, nadzwyczajna opłata pobierana przez banki powinna być traktowana jak kaucja.

Nowelizacja zakłada, że dodatkowe opłaty pobierane przez banki w związku z oczekiwaniem na wpis w księdze wieczystej zostaną kredytobiorcy zwrócone lub też zaliczone na poczet spłaty kredytu mieszkaniowego – bez potrzeby składania specjalnych wniosków, kończąc tym samym z naliczaniem przez bank dodatkowego kosztu kredytu „za czekanie”. Określenie, co dokładnie stanie się z opłatą pobraną przez bank (czy zostanie ona zwrócona kredytobiorcy czy też zaliczona na poczet spłaty kredytu) ma należeć od szczegółowych ustaleń dokonanych pomiędzy bankiem a kredytobiorcą.

Co ważne, nowe przepisy będą miały zastosowanie do umów o kredyt hipoteczny zawartych po dniu wejścia w życie ustawy a także do umów zawartych przed tym dniem, jeżeli w momencie wejścia w życie nowelizacji nie dokonano jeszcze wpisu hipoteki do księgi wieczystej (w takim wypadku zwrot dodatkowego kosztu kredytu lub zaliczenie go na poczet spłaty kredytu nastąpi w terminie 60 dni od dnia dokonania wpisu hipoteki do księgi wieczystej). Dla nowych kredytów czas na zwrot bądź zaliczenie opłaty ma być określony w umowie.

Nowelizacja wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia jej ogłoszenia.

Szybsze dokonanie wpisu dzięki notariuszom

Aby skrócić czas oczekiwania na wpis w księdze wieczystej, Ministerstwo Sprawiedliwości podjęło także działania, które mają umożliwić notariuszom dokonywanie w księgach wieczystych takich wpisów jak wyodrębnienie nowej nieruchomości lokalowej i wpis hipoteki.

W ocenie ministerstwa jest to racjonalne rozwiązanie, które przyspieszy załatwianie tego typu spraw a także pozwali odciążyć sądy od tego rodzaju postępowań. Nowe rozwiązania mają być stosowane na zasadzie dobrowolności. Osoba zainteresowana wpisem, będzie mogła – jak dotychczas – za pośrednictwem notariusza złożyć do sądu wniosek o wpis do księgi wieczystej, albo – korzystając z nowej możliwości – wystąpić o dokonanie wpisu do samego notariusza. Wpis dokonany przez notariusza ma być tożsamy w skutkach z wpisem dokonanym przez referendarza sądowego.