/ Nowe zasady reklamowania towarów oraz inne ważne zmiany w przepisach od 1 stycznia 2023 roku

1 stycznia 2023 roku weszło w życie wiele nowych przepisów ważnych dla ochrony konsumentów. Zmiany są wynikiem nowelizacji ustawy z 4 listopada 2022 r. o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe oraz ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw, które implementują do naszego krajowego porządku prawnego trzy unijne dyrektywy: Omnibus, Towarową oraz Cyfrową. Jak twierdzi Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wprowadzane zmiany mają na celu przede wszystkim dostosowanie przepisów chroniących konsumentów do dynamicznie rozwijającego się świata cyfrowego. Nowe regulacje mają ułatwić walkę z takimi zjawiskami jak fikcyjne promocje, podwójna jakość produktów w różnych krajach, wykupywanie biletów na koncerty przez boty czy fałszywe opinie w Internecie. Co się zmieni?

Spis treści:

1. Koniec z fikcyjnymi promocjami
2. Nowe zasady reklamacji towaru
3. Zakaz podwójnej jakości
4. Sprzedaż online
5. Inne ważne zmiany

Koniec z fikcyjnymi promocjami

Jedną ze zmian, które weszły w życie z dniem 1 stycznia 2023 r. jest nałożenie na każdego przedsiębiorcę który ogłasza promocję lub wyprzedaż, obowiązku podania oprócz aktualnej ceny – także ceny najniższej z ostatnich 30 dni poprzedzających obniżkę. W przypadku produktów szybko psujących się, z krótką datą przydatności do spożycia – sprzedawca ma uwidaczniać aktualną cenę i tę sprzed pierwszego zastosowania obniżki, natomiast w przypadku produktów będących w ofercie przedsiębiorcy krócej niż 30 dni – najniższą cenę od rozpoczęcia sprzedaży do wprowadzenia obniżki. Obowiązek taki nie dotyczy przedsiębiorcy, który zwyczajnie obniża cenę regularną, bez ogłaszania promocji lub wyprzedaży.

Nowe zasady reklamacji towaru

Omawiana nowelizacja wprowadza zmianę nazewnictwa: dotychczasowa „rękojmia” zostanie zastąpiona przez „odpowiedzialność za niezgodność towaru z umową”.

W przypadku zaistnienia niezgodności zakupionego towaru z umową, w oparciu o zaktualizowane przepisy, konsument w pierwszej kolejności może żądać naprawy lub wymiany wadliwego towaru. Dopiero, gdy przedsiębiorca odmówi usunięcia wady albo wymiany, konsument otrzyma prawo odstąpienia od umowy. Zwrot pieniędzy (częściowy lub całkowity) będzie możliwy więc w kolejnym etapie dochodzenia roszczeń.

Korzystne dla konsumentów jest wydłużenie z 1 roku do 2 lat terminu domniemania, że niezgodność z umową istniała już w chwili zakupu. Sprzedawca będzie odpowiadał za wady – tak jak dotychczas – przez 2 lata od wydania towaru. Nowością jest to, że w przypadku rzeczy używanych nie będzie mógł skrócić tego czasu do roku.

Wydłużony zostanie również termin przedawnienia roszczeń reklamacyjnych od dwóch do sześciu lat.

Zakaz podwójnej jakości

Jak informuje UOKiK zakazane będzie wprowadzanie towaru na rynek jako identycznego z tym, który jest sprzedawany w innych krajach UE, jeśli będzie się istotnie od niego różnił np. składem, a nie będzie to obiektywnie uzasadnione. Regulacja ta ma zapobiegać sytuacjom, w których producenci w różnych państwach członkowskich oferują towary w identycznym opakowaniu, pomimo istotnych różnic w składzie lub właściwościach tych towarów.

Przyczyną ustanowienia tego zakazu miało być wprowadzanie konsumenta w błąd, które wpływało na jego decyzję zakupową. Nowe przepisy nie oznaczają jednak, że przedsiębiorcy będą musieli oferować identyczne towary w całej Unii Europejskiej. Kluczowa będzie informacja, jaką konsument otrzymał przed nabyciem towaru (np. na jego opakowaniu). Jeżeli ta informacja wprowadziła go w błąd i konsument nie został poinformowany np. o różnicach w składzie towarów, wtedy takie działanie przedsiębiorcy zostanie zakwalifikowane jako działanie wprowadzające w błąd.

Wyjątkami od tego zakazu mają być sytuacje, gdy za istotnymi różnicami w składzie lub właściwościach towarów przemawiają obiektywne i uzasadnione przyczyny.

Sprzedaż online

Nowelizacja nakłada nowe obowiązki informacyjne również na właścicieli portali internetowych.

Konsumenci mają być jasno informowani, czy podmiot oferujący towary, usługi lub treści cyfrowe na platformie internetowej jest przedsiębiorcą czy osobą fizyczną. W tym drugim przypadku ma im również zostać przekazana informacja, że w takim układzie nie mają zastosowania przepisy chroniące konsumentów np. możliwość odstąpienia od umowy. Platforma musi też informować, jak się podzieliła ze sprzedającym obowiązkami związanymi z realizacją umowy.

Na podstawie nowych przepisów konsument będzie mógł żądać również usunięcia wad usług cyfrowych, takich jak filmy i transmisje sportowe oglądane na odpłatnych internetowych platformach, kursy językowe i treningi sportowe online czy abonamenty z dostępem do prasy internetowej. W razie wystąpienia usterek, np. podczas transmisji wydarzenia sportowego, konsumenci będą mogli je reklamować w sposób analogiczny jak fizyczne towary. Jeżeli usunięcie wady lub wymiana okażą się nieskuteczne, konsument będzie mógł żądać obniżenia ceny lub odstąpić od umowy. Przedsiębiorca będzie odpowiedzialny także za zgodność takiego cyfrowego towaru, np. gry, programu komputerowego, z jego wersją próbną czy zapowiedziami. Będzie miał też obowiązek dostarczania konsumentom aktualizacji przez co najmniej 2 lata.

W kwestii pozycjonowania ofert, jeśli przedsiębiorca umożliwia wyszukiwanie produktów – będzie musiał informować o głównych parametrach, które decydują o kolejności pojawiania się wyników oraz wyraźne ujawnić płatną reklamę lub płatność dokonaną w celu uzyskania wyższego plasowania produktów w wynikach wyszukiwania.

W przypadku, gdy przedsiębiorca stosuje indywidualne dostosowywanie ceny, będzie musiał o tym zabiegu wyraźnie poinformować konsumenta. Jak wskazuje UOKiK dotyczy to np. sytuacji, gdy cena jest automatycznie ustalana dla konkretnego odbiorcy w zależności np. od jego lokalizacji, urządzenia, z którego korzysta (smartfon, komputer stacjonarny) czy historii przeglądanych stron. Wymóg poinformowania konsumenta nie dotyczy natomiast dynamicznego profilowania cen lub ustalania cen w czasie rzeczywistym, czyli mechanizmów, które opierają się na czynnikach niezwiązanych z osobą konkretnego użytkownika, np. zmianą popytu na dany towar.

Co ważne zarówno dla konsumentów jak i przedsiębiorców, na mocy nowych przepisów zakazane będzie publikowanie fałszywych lub zniekształconych opinii o produktach. Każdy przedsiębiorca, który zapewnia dostęp do takich recenzji, będzie musiał informować, czy i w jaki sposób weryfikuje ich autentyczność, a także czy zamieszcza wszystkie opinie, czy tylko te pozytywne.

Inne ważne zmiany

Nowelizacja wprowadza również zakaz wykupywania przez przedsiębiorców za pośrednictwem botów biletów na koncerty czy mecze, a potem dalszego odsprzedawania ich konsumentom.

Do konsumentów, którzy zapłacili za treści lub usługi cyfrowe podaniem swoich danych osobowych, będą miały zastosowanie takie same zasady, jak w stosunku do usług opłaconych pieniężnie np. możliwość odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni.

Zakazane zostanie również zawieranie z konsumentami umów dotyczących usług finansowych podczas pokazu lub wycieczki. Zawarta w takiej sytuacji umowa będzie nieważna z mocy prawa i nie będzie wywoływać skutków dla konsumenta. Nowe przepisy mają zapobiegać m.in. podpisaniu na pokazie umowy na sprzedaż ratalną garnków czy maty masującej za ponad 10 tys. zł, na które to niekorzystne dla konsumenta działanie narażone były w szczególności osoby starsze.

Nowe przepisy wprowadzają także zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy. Dotyczy to umów zawieranych podczas pokazu, wycieczki lub nieumówionej wizyty u konsumenta. Rozwiązanie to ma zapewnić konsumentowi podjęcie świadomej decyzji o zakupie, a konsumenci dzięki temu mają uniknąć strat finansowych w sytuacji, gdy zrezygnują z zakupu w ustawowym terminie.

Nowe przepisy znajdą zastosowanie do umów zawartych od 1 stycznia 2023 r.