/ Profi Credit ukarana przez UOKiK za utrudnianie wcześniejszej spłaty kredytu

Na początku czerwca 2025 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydał decyzję, na podstawie której Profi Credit Polska S.A., jeden z większych podmiotów udzielających pożyczek działających w sektorze pozabankowym, została ukarana karą w wysokości ponad 10 mln złotych za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów. Chodziło o utrudnianie pożyczkobiorcom możliwości wcześniejszej spłaty pożyczki – prawa, które każdemu konsumentowi gwarantuje ustawa o kredycie konsumenckim.

Na czym polega prawo do wcześniejszej spłaty kredytu?

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, konsument ma prawo w każdej chwili spłacić swoje zobowiązanie (zarówno w całości, jak i w części) przed terminem określonym w umowie – niezależnie od rodzaju instytucji udzielającej kredytu czy pożyczki (bank lub firma pożyczkowa). W przypadku wcześniejszej spłaty kredytu przez konsumenta kredytodawca ma obowiązek:

• rozliczyć kredyt w terminie 14 dni od dnia dokonania wcześniejszej spłaty kredytu w całości,
• odpowiednio obniżyć całkowity koszt kredytu,
• proporcjonalnie zwrócić pobrane opłaty i prowizje za okres, w którym konsument nie korzystał już z finansowania.

To uprawnienie ma istotne znaczenie dla ochrony interesów ekonomicznych konsumentów – umożliwia wcześniejsze wyjście z długu i ograniczenie kosztów pożyczki.

Co zarzucono Profi Credit?

Z ustaleń UOKiK wynika, że Profi Credit stosowała praktyki, które w rzeczywistości niweczyły możliwość skorzystania z prawa do wcześniejszej spłaty kredytu, mimo iż w umowach firma formalnie przewidywała taką możliwość. W praktyce jednak konsumenci byli pozbawieni realnej szansy na wcześniejsze zakończenie umowy. Prezes UOKiK zakwestionował trzy główne mechanizmy stosowane przez spółkę:

1. Żądanie zapłaty całej kwoty według pierwotnego harmonogramu – jeśli konsument chciał spłacić pożyczkę przed czasem, firma wymagała, aby wpłacił całość świadczenia należnego według pierwotnego harmonogramu spłat, nie uwzględniając przy tym skrócenia okresu kredytowania. W praktyce oznaczało to, że wcześniejsza spłata nie powodowała żadnej ulgi w kosztach kredytu.
2. Brak możliwości częściowej wcześniejszej spłaty – konsumenci, którzy chcieli nadpłacać kredyt, napotykali na odmowę lub byli wprowadzani w błąd co do skutków takich działań. Profi Credit traktowała nadpłaty nie jako spłatę części zobowiązania, lecz jako środki “zawieszone”, nieuwzględniane przy bieżącym rozliczeniu kapitału i odsetek.
3. Zatrzymywanie nadpłat do momentu zapadalności raty – nawet w sytuacji, gdy klient uiścił ratę z wyprzedzeniem, środki te nie były niezwłocznie zaliczane na poczet zobowiązania. Firma przetrzymywała pieniądze do daty terminu kolejnej raty, co nie tylko ograniczało korzyści ekonomiczne konsumenta, ale również sprawiało, że nie dochodziło do realnego skrócenia okresu kredytowania.

Uzasadnienie decyzji Prezesa UOKiK

W wydanym komunikacie Prezes UOKiK, Tomasz Chróstny, jednoznacznie wskazał, że działania Profi Credit naruszały prawa konsumentów, ponieważ odbierały im możliwość skorzystania z przewidzianego przez prawo mechanizmu obniżenia kosztu kredytu w przypadku jego wcześniejszej spłaty. Jak podkreślił Prezes UOKiK:

– „Praktyki stosowane przez spółkę Profi Credit Polska mogą zniechęcać konsumentów do dokonywania nadpłat. Sytuacja, w której stan zobowiązań konsumentów nie ulega zmianie – mimo, że dokonując wyższych wpłat, podejmują większy wysiłek finansowy – kłóci się z ideą i celem wcześniejszej spłaty. Jednocześnie sama spółka może swobodnie dysponować nadpłaconymi środkami – do czasu ich zaliczenia zgodnie z przyjętą przez siebie zasadą lub dokonania rozliczenia pożyczki. Tym samym zdolność klienta spółki do przedterminowego uwolnienia się od długu ulega osłabieniu. To niedopuszczalne.”

Działania spółki zostały ocenione jako rażąco sprzeczne z interesem konsumentów, ponieważ w efekcie konsumenci nie mieli realnej możliwości skrócenia okresu kredytowania i obniżenia kosztów związanych z pożyczką.

Nałożona przez UOKiK kara wyniosła dokładnie 10 399 882 zł. Decyzja ma także charakter decyzji zobowiązującej, co oznacza, że spółka musi nie tylko zapłacić karę, ale również zaprzestać stosowania zakwestionowanych praktyk.

Warto podkreślić, że decyzja nie jest jeszcze prawomocna – Profi Credit może odwołać się do sądu ochrony konkurencji i konsumentów. Niemniej jednak, sama decyzja UOKiK stanowi istotny sygnał ostrzegawczy dla całego sektora pozabankowego: prawo do wcześniejszej spłaty kredytu musi być respektowane nie tylko w zapisach umownych, ale i w praktyce.

Znaczenie decyzji dla konsumentów

Decyzja Prezesa UOKiK stanowi ważne przypomnienie w relacjach między konsumentami a firmami pożyczkowymi. W praktyce oznacza ona, że każdy konsument ma prawo do spłaty kredytu przed terminem wskazanym w umowie, bez względu na to, czy chce dokonać całkowitej czy tylko częściowej spłaty zobowiązania. Konsument, który spłacił kredyt przed terminem, ma również prawo domagać się zwrotu części kosztów, w tym prowizji i opłat przygotowawczych, proporcjonalnie do okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy. Na stronie internetowej UOKiK dostępny jest kalkulator zwrotu prowizji, dzięki któremu pożyczkobiorca może samodzielnie oszacować wysokość należnego mu zwrotu.

Jeżeli instytucja finansowa utrudnia lub blokuje wcześniejszą spłatę, można złożyć reklamację, a w razie jej nieuwzględnienia – skargę do UOKiK. Wskazane działania upominawcze można podjąć również w przypadku, gdy instytucja pożyczkowa odmawia rozliczenia kredytu w przypadku jego wcześniejszej spłaty, bądź opóźnia się z jego dokonaniem – w świetle przepisów ustawy o kredycie konsumenckim ma na to bowiem 14 dni od dnia dokonania wcześniejszej spłaty kredytu w całości.

Podsumowanie

Sprawa Profi Credit to głośny przykład praktyk rynkowych, które – choć często ukryte za skomplikowaną dokumentacją i pozorną zgodnością z prawem – mogą prowadzić do realnych strat po stronie konsumenta. Decyzja UOKiK stanowi ważny krok w kierunku większej transparentności i uczciwości na rynku kredytów konsumenckich.

Jednocześnie jest to sygnał, że konsumenci nie są bezbronni wobec silniejszych podmiotów finansowych – i że organy państwa mogą skutecznie interweniować, gdy ich prawa są naruszane.

Jeśli uważasz, że Twoje prawa jako konsumenta zostały naruszone przez instytucję finansową, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią Antywindykacyjną – oferujemy kompleksową pomoc w dochodzeniu roszczeń związanych z nieprawidłowo naliczonymi kosztami kredytów oraz reklamacjami na tle wcześniejszej spłaty zobowiązania.