/ Sąd Najwyższy po stronie Frankowiczów z Getin Noble Bank – ważna dla kredytobiorców uchwała z dnia 19 września 2024 r. w sprawie III CZP 5/24

Dnia 19 września 2024 r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę mającą istotne znaczenie dla tysięcy kredytobiorców frankowych z upadłego Getin Noble Bank. W zapadłym rozstrzygnięciu Sąd Najwyższy jednoznacznie potwierdził, że sądy mogą kontynuować postępowania w przedmiocie unieważnienia umów kredytowych, pomimo trwającego postępowania upadłościowego Getin Noble Bank. Oznacza to, że Frankowicze, którzy zdecydowali się dochodzić swoich roszczeń od upadłego banku, nie muszą czekać na rozstrzygnięcie postępowania upadłościowego a zainicjowane postępowania sądowe nie są skazane na pozostawanie w zawieszeniu i powinny być kontynuowane przez sądy.

Pytanie warszawskiego sądu

W lutym 2024 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie skierował do Sądu Najwyższego pytanie o następującej treści:

„Czy postępowanie sądowe z powództwa kredytobiorcy będącego konsumentem o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego z umowy kredytu waloryzowanego (indeksowanego albo denominowanego) do waluty obcej wytoczone przeciwko bankowi, co do którego w toku postępowania ogłoszono upadłość jest sprawą: „o wierzytelność, która podlega zgłoszeniu do masy upadłości” w rozumieniu art. 145 ust.1 ustawy z 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowe (Dz.U. 2022 poz.1520 ze zm.), a tym samym podlega zawieszeniu na podstawie art. 174 par. 1 pkt 4 k.p.c., w związku z art. 144 ust.1 i art. 145 ust. 1 prawa upadłościowego do czasu rozpoznania zgłoszenia wierzytelności na liście wierzytelności lub odpowiednio odmowy uwzględnienia wierzytelności na liście i wyczerpania trybu określonego ustawą, czy też postępowanie to może być kontynuowane z udziałem syndyka masy upadłości bez oczekiwania na wyczerpanie trybu określonego w prawie upadłościowym?”

Wątpliwości przedstawione Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia dotyczyły kwalifikacji roszczeń Frankowiczów w przedmiocie unieważnienia umów kredytowych, a dokładniej odpowiedzi na pytanie, czy tego rodzaju roszczenia dotyczą masy upadłościowej Getin Noble Banku czy też nie. Jeśli bowiem roszczenie to nie podlegałoby zgłoszeniu do masy upadłości, wówczas postępowanie może być prowadzone normalnym tokiem, jeśli natomiast odpowiedź byłaby pozytywna, wówczas postępowanie w przedmiocie unieważnienia umowy nie powinno być prowadzone.

Do tej pory praktyka sądów w zakresie roszczenia o ustalenie nieważności umowy kredytu frankowego udzielonego przez upadły Getin Noble Bank była niejednolita. Część sądów prowadziła procesy o unieważnienie umów kredytowych w normalnym trybie, nie zważając na postępowanie upadłościowe banku. Inne jednak na wniosek syndyka Getin Banku, który masowo domagał się wstrzymania spraw, zawieszały postępowania. Taka sytuacja wprowadzała niepewność, utrudniała zawieszenie spłaty rat i opóźniała możliwość uzyskania rozstrzygnięcia przez kredytobiorców.  

Sąd Najwyższy po raz kolejny staje po stronie kredytobiorców

Uchwałą z dnia 19 września 2024 r., wydaną w sprawie o sygn. akt III CZP 5/24, Sąd Najwyższy rozstrzygnął, że:

„postępowanie sądowe z powództwa kredytobiorcy będącego konsumentem o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego z umowy kredytu, prowadzone przeciwko bankowi, co do którego w toku postępowania ogłoszono upadłość, nie jest sprawą „o wierzytelność, która podlega zgłoszeniu do masy upadłości” w rozumieniu art. 145 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, a tym samym może być podjęte z chwilą ustalenia osoby pełniącej funkcję syndyka.”

Stanowisko Sądu Najwyższego zaprezentowane w omawianej uchwale jednoznacznie potwierdza, że sądy powinny kontynuować rozpoznawanie spraw dotyczących stwierdzenia nieważności umów kredytowych, mimo trwającego postępowania upadłościowego Getin Noble Banku, dzięki czemu Frankowicze mają szansę na zabezpieczenie roszczeń (m.in. poprzez zawieszenie spłaty rat kredytowych, w szczególności, gdy kapitał kredytu został już spłacony), unieważnienie umowy i wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej.

Podjęta przez Sąd Najwyższy uchwała przyczyni się niewątpliwie do ujednolicenia praktyki sądów rozpoznających sprawy frankowe przeciwko Getin Noble Bank oraz pozwoli kredytobiorcom uzyskać szybsze rozstrzygnięcie sprawy zamiast długiego oczekiwania na zakończenie skomplikowanego postępowania upadłościowego. Rozstrzygnięcie to ma również duże znaczenie dla kredytobiorców, którzy do tej pory nie zdecydowali się dochodzić swoich roszczeń przeciwko Getin Noble Bank na drodze sądowej, gdyż rozwiewa istniejące dotąd wątpliwości, które mogły powstrzymywać kredytobiorców przed podjęciem kroków prawnych zmierzających do unieważnienia umowy kredytu.