/ Sankcja kredytu darmowego – kilka uwag o tym, w jaki sposób odzyskać zapłacone odsetki i prowizję

Bez względu na to, czy zaciągamy kredyt w banku, czy pożyczkę w firmie pożyczkowej, zawierana umowa musi zawierać elementy określone przez ustawodawcę w ustawie o kredycie konsumenckim, aby można było uznać, że jest ona wiążąca w całym zakresie dla stron. Jednym z podstawowych celów ustawy o kredycie konsumenckim, która chroni konsumenta, jest zapewnienie, iż konsument, zawierając umowę kredytu czy pożyczki, otrzyma od instytucji finansowej wszystkie niezbędne informacje, które są konieczne do powzięcia przez niego świadomej decyzji dotyczącej zaciągnięcia zobowiązania. Cel ten realizowany jest przede wszystkim przez nałożenie na kredytodawcę szeregu obowiązków informacyjnych, szczegółowo określonych przez ustawę. Co jednak w sytuacji, kiedy kredytodawca nie wywiązuje się z nałożonych na niego obowiązków, a umowa zawiera braki lub uchybienia?

Czym jest sankcja kredytu darmowego?

W polskim prawie istnieją sankcje prawne znajdujące zastosowanie w sytuacji, gdy instytucja finansowa narusza interesy konsumenta. Przykładem takiej sankcji jest sankcja kredytu darmowego, przewidziana w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim. Według ustępu 1 tego artykułu „w przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17 i art. 31-33, konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.”

W związku z powyższym konsument ma prawo zwrócić kredyt bez odsetek i innych kosztów należnych kredytodawcy, jeżeli złożył kredytodawcy pisemne oświadczenie a kredytodawca nie wykonał jednego z obowiązków przewidzianych w przepisach wskazanych w art. 45 ust. 1 u.k.k., przy czym złamanie prawa przez kredytodawcę może dotyczyć formy, w jakiej powinna zostać zawarta umowa(art. 29), treści umowy (art. 30 ust. 1 pkt 1–8, pkt 10-11, pkt 14-17, art. 31-33), wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu (art. 36a-36c) czy wysokości opłat z tytułu opóźnień w spłacie zobowiązania (art. 33a).

Należy zwrócić uwagę na fakt, że przy skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego nie będzie miał znaczenia zakres uchybienia kredytodawcy czy jego negatywny wpływ na interesy konsumenta. Kredytodawca ponosi odpowiedzialność za umyślne naruszenie jak i za niedochowanie należytej staranności przy wykonywaniu swoich obowiązków. Z sankcji kredytu darmowego możemy skorzystać nawet wtedy, kiedy nie powstała dla nas żadna szkoda, nie ma też potrzeby, aby wykazać ją w składanym kredytodawcy oświadczeniu. Wystarczającą przesłanką do skorzystania z sankcji kredytu darmowego jest samo naruszenie przez kredytodawcę określonych w ustawie obowiązków informacyjnych.

Zakres sankcji kredytu darmowego

W wyniku złożenia przez kredytobiorcę oświadczenia o skorzystaniu z sankcji darmowego kredytu bank lub firma pożyczkowa nie zarobi na udzielonym kredycie lub pożyczce, ponieważ kredytobiorca zobowiązany jest wówczas jedynie do zwrotu udostępnionego mu z tytułu zawartej umowy kapitału, bez odsetek czy innych dodatkowych kosztów.

Należy jednak wiedzieć, że sankcja kredytu darmowego nie jest nieograniczona w stosunku do kosztów, które ponosi konsument. Nie obejmuje ona płatności uiszczonych przez konsumenta na rzecz podmiotów trzecich, na rzecz organu publicznego (np. opłaty skarbowe), czy też kosztów ustanowienia zabezpieczenia kredytu, bowiem opłaty te nie są opłatami na rzecz kredytodawcy. Warto także pamiętać, że sankcja ta nie dotyczy także kosztów związanych z niewykonaniem przez konsumenta umowy kredytowej (np. kosztów upomnień).

Jak skorzystać z sankcji kredytu darmowego?

Z przytoczonego powyżej art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim wynika, że konsument, chcąc skorzystać z sankcji kredytu darmowego musi złożyć kredytodawcy pisemne oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Uprawnienie konsumenta powstaje w chwili, kiedy kredytodawca naruszy chociażby jeden z wymienionych w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim obowiązków informacyjnych. Jeżeli więc spłaciliśmy kapitał pożyczki, to należy napisać stosowne oświadczenie i wysłać, najlepiej listem poleconym, na adres siedziby kredytodawcy. Należy pamiętać, że wynikające z art. 45 ust. 1 prawo do zwrotu kwoty kredytu wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy.

Konsekwencje skorzystania z sankcji kredytu darmowego

Fakt, iż konsument skorzysta z sankcji kredytu darmowego poprzez złożenie kredytodawcy stosownego oświadczenia nie oznacza, że jest on całkowicie zwolniony z obowiązku zwrotu kredytodawcy jakichkolwiek kwoty z tytułu zawartej umowy kredytu. Musi on bowiem zwrócić kredytodawcy kapitał, jaki został mu udostępniony, w terminie określonym w zawartej umowie kredytu. Jeżeli konsument zapłacił już odsetki lub koszty związane z umową (z wyjątkiem kosztów wskazanych powyżej jako nieobjętych zakresem sankcji kredytu darmowego) ma on roszczenia wobec kredytodawcy o zwrot poniesionych płatności jako nienależnych świadczeń.

Wprowadzając instytucję sankcji kredytu darmowego ustawodawca miał na celu ochronę praw konsumentów, którzy w umowach zawieranych z bankiem czy firmą pożyczkową występują jako słabsza strona stosunku zobowiązaniowego. Bardzo często niestety, pomimo złożenia stosownego oświadczenia, kredytobiorca jest zmuszony dochodzić swoich praw przed sądem. Jeżeli chcesz sprawdzić, czy do zawartej przez Ciebie umowy kredytowej możliwe jest zastosowanie sankcji kredytu darmowego zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią, przeanalizujemy Twoją umowę kredytową i pomożemy w sporze z kredytodawcą!