/ Tytuł egzekucyjny a tytuł wykonawczy – podstawowe informacje

Samo powstanie zaległości w spłacie zobowiązań nie wystarczy, aby móc skutecznie zwrócić się do komornika o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w celu odzyskania należności. Wierzyciel musi bowiem najpierw uzyskać korzystny dla siebie tytuł egzekucyjny, aby następnie sąd mógł nadać mu klauzulę wykonalności, przekształcając go tym samym w tytuł wykonawczy i dopiero wówczas komornik może rozpocząć procedurę odzyskiwania pieniędzy wierzyciela. Z niniejszego artykułu dowiesz się, czym jest i co powinien zawierać tytuł egzekucyjny oraz tytuł wykonawczy, a także jakie są zasadnicze różnice pomiędzy nimi.

Spis treści:

1. Tytuł egzekucyjny – co to takiego?
2. Rodzaje dokumentów jako tytuły egzekucyjne
3. Szczegółowy wykaz tytułów egzekucyjnych
4. Ograniczenia w nadawaniu statusu tytułu egzekucyjnego
5. Znaczenie precyzyjnego sformułowania treści tytułu egzekucyjnego
6. Dodatkowe elementy w treści tytułu egzekucyjnego
7. Nie każdy wyrok staje się automatycznie tytułem egzekucyjnym
8. Tytuł wykonawczy
9. Tytuł egzekucyjny a tytuł wykonawczy – najważniejsze różnice

Tytuł egzekucyjny – co to takiego?

Mianem tytułu egzekucyjnego określa się orzeczenie sądowe lub inny dokument urzędowy, który stanowi podstawę prawną do wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Dokument ten musi zawierać kluczowe informacje, takie jak identyfikacja wierzyciela i dłużnika, a także wysokość roszczenia, które ma być zaspokojone. Tytuł egzekucyjny jest więc niezbędnym elementem w procesie odzyskiwania należności i stwierdza istnienie oraz zakres roszczenia wierzyciela. Równocześnie określa on obowiązki dłużnika, wskazując, jakie świadczenia musi on wykonać na rzecz wierzyciela.

Rodzaje dokumentów jako tytuły egzekucyjne

Odpowiedź na pytanie, jakie dokumenty mogą stanowić tytuł egzekucyjny, znajduje swoje źródło w przepisach prawa, a konkretnie w art. 777 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego. Artykuł ten prezentuje szeroki katalog dokumentów, które mogą być uznane za tytuły egzekucyjne. Warto zauważyć, że lista ta nie jest zamknięta, ponieważ inne ustawy mogą wprowadzać dodatkowe rodzaje dokumentów, które również będą miały moc tytułu egzekucyjnego.

Szczegółowy wykaz tytułów egzekucyjnych

Zgodnie z art. 777 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, tytuł egzekucyjny mogą stanowić:

• Orzeczenia sądu: Obejmuje to zarówno wyroki, jak i postanowienia czy nakazy zapłaty, które są prawomocne lub podlegają natychmiastowemu wykonaniu.
• Orzeczenia referendarza sądowego: Także te muszą być prawomocne lub podlegać natychmiastowemu wykonaniu.
• Wyroki sądu polubownego: Obejmują decyzje wydane w ramach arbitrażu.
• Akty notarialne: Dotyczą umów i innych zobowiązań, które zostały sporządzone w formie aktu notarialnego.
• Ugody zawarte przed sądem polubownym: Są to porozumienia między stronami konfliktu, które zatwierdzone zostały przez sąd polubowny.
• Inne orzeczenia, akty i ugody: Obejmuje to wszelkie dokumenty, które na mocy ustawy mogą podlegać egzekucji sądowej.

Ograniczenia w nadawaniu statusu tytułu egzekucyjnego

Warto podkreślić, że nie każdy dokument może zostać uznany za tytuł egzekucyjny. Ostateczna decyzja w tej kwestii należy do sądu i musi być zgodna z ustawowym katalogiem dokumentów, które mogą stanowić tytuł egzekucyjny. Nie można więc samodzielnie, bez podstawy prawnej, nadać dokumentowi statusu tytułu egzekucyjnego.

Znaczenie precyzyjnego sformułowania treści tytułu egzekucyjnego

Zarówno dla wierzyciela, jak i dłużnika, kluczowe jest precyzyjne sformułowanie treści tytułu egzekucyjnego. Dokument ten musi zawierać jasne i jednoznaczne informacje dotyczące zobowiązań, które mają być wykonane. Nie wystarczy ogólnikowe stwierdzenie, że dłużnik ma obowiązek zapłaty – konieczne jest podanie konkretnej sumy oraz dodatkowych warunków, jeżeli takie istnieją.

Dodatkowe elementy w treści tytułu egzekucyjnego

W treści tytułu egzekucyjnego mogą zostać uwzględnione również dodatkowe elementy, które precyzują zobowiązania. Może to być na przykład termin spełnienia świadczenia, warunki, od których uzależnione jest spełnienie świadczenia, a także informacje dotyczące ewentualnego ograniczenia odpowiedzialności dłużnika. W niektórych przypadkach, może być również określony termin, do którego wierzyciel może wystąpić o przyznanie klauzuli wykonalności, co jest kolejnym krokiem w procesie egzekucji.

Nie każdy wyrok staje się automatycznie tytułem egzekucyjnym

Wyjaśnienia wymaga fakt, że nie każdy wyrok sądu będzie stanowił automatycznie tytuł egzekucyjny. Tytułem egzekucyjnym są bowiem tylko takie orzeczenia, które stwierdzają obowiązek świadczenia dłużnika na rzecz wierzyciela. Wyrok, który jedynie ustala istnienie bądź nieistnienie stosunku prawnego nie będzie stanowił tytułu egzekucyjnego. Nie jest też możliwe wykonanie orzeczeń negatywnych taki jak np. wyrok oddalający pozew. Jeżeli w wyroku lub w postanowieniu o charakterze ustalającym albo negatywnym, zamieszczono rozstrzygnięcia nadające się do wykonania w drodze egzekucji, a tego rodzaju rozstrzygnięcie stanowi np. kwestia zwrotu kosztów procesu, to tylko w tym zakresie wyrok lub postanowienie stanowi tytuł egzekucyjny i tylko w tym zakresie sąd może nadać mu klauzulę wykonalności, która umożliwi przeprowadzenie egzekucji.

Tytuł wykonawczy

Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy – bez niego nie uda nam się skutecznie wyegzekwować należności. Odpowiedzi na pytanie, czym jest tytuł wykonawczy, dostarcza treść art. 776 Kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którym tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi inaczej. Samo uzyskanie tytułu egzekucyjnego nie wystarczy więc do przeprowadzenia przez komornika postępowania egzekucyjnego. Jest tak dlatego, że np. po wydaniu nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym (który stanowi tytuł egzekucyjny) dłużnik ma czas, aby złożyć sprzeciw, więc w tym okresie prowadzenie egzekucji byłoby niezasadne. Uzyskanie klauzuli wykonalności staje się możliwe dopiero po upływie terminu na wniesienie środka odwoławczego (m.in. sprzeciwu czy apelacji).

Poprzez nadanie klauzuli wykonalności sąd stwierdza, że tytuł egzekucyjny, którym dysponuje wierzyciel, nadaje się do wykonania w drodze postępowania egzekucyjnego. Klauzulę wykonalności, oprócz sądu, może nadać również referendarz sądowy. Na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności przysługuje zażalenie, a w przypadku, gdy postanowienie wydał referendarz – skarga na orzeczenie referendarza sądowego.

Wskazania wymaga także, że istnieją również pewne rodzaje dokumentów, które będą miały moc tytułów wykonawczych bez potrzeby zaopatrywania ich w klauzulę wykonalności. Dla przykładu takim dokumentem będzie np. prawomocne postanowienie komornika przyznające zwrot kosztów postępowania egzekucyjnego czy prawomocne postanowienie komornika o ukaraniu grzywną.

Aby uzyskać tytuł wykonawczy, w pierwszej kolejności wierzyciel musi zdobyć tytuł egzekucyjny. Następnie, wierzyciel powinien wystąpić do sądu z wnioskiem o zaopatrzenie tytułu egzekucyjnego w klauzulę wykonalności. Dopiero, gdy wierzyciel dysponuje tytułem egzekucyjnym, któremu sąd nadał klauzulę wykonalności, można uznać, że posiada on tytuł wykonawczy, który stanowi podstawę do wystąpienia z wnioskiem do komornika o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

Tytuł wykonawczy może obejmować swoim zakresem wszystkie roszczenia objęte tytułem egzekucyjnym albo dotyczyć tylko danej części roszczeń objętych tym tytułem. Organ egzekucyjny, do którego trafia tytuł wykonawczy, nie bada po raz kolejny zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Sprzeciwy dłużnika dotyczące istnienia lub wysokości świadczenia na tym etapie będą więc bezskuteczne, dlatego tak ważne jest zawarcie w treści tytułu wykonawczego prawidłowych informacji.

Wyróżnia się cztery rodzaje tytułów wykonawczych:

1. Tytuły wykonawcze cywilne – tytuły egzekucyjne zaopatrzone przez sąd w klauzulę wykonalności (do tej grupy należy także ugoda zawarta przed mediatorem)
2. Tytuły wykonawcze w postępowaniu egzekucyjnym w administracji – wystawiane w toku postępowania egzekucyjnego w administracji
3. Tytuły wykonawcze wystawiane przez sądy karne
4. Tytuły wykonawcze wystawiane przez organy, rozstrzygające sprawy w postępowaniu karnym skarbowym

Tytuł egzekucyjny a tytuł wykonawczy – najważniejsze różnice

Cechą, która stanowi największą i najbardziej istotną różnicę pomiędzy tytułem egzekucyjnym a tytułem wykonawczym jest możliwość wszczęcia i przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego. Samo posiadanie tytułu egzekucyjnego nie uprawnia wierzyciela do wystąpienia z odpowiednim wnioskiem do komornika – dopiero zaopatrzenie go w klauzulę wykonalności stwarza taką możliwość (z wyjątkiem dokumentów, które stanowią tytuł wykonawczy bez konieczności nadania im klauzuli wykonalności). Tytuł egzekucyjny wierzyciel uzyskuje w momencie wydania na jego rzecz nakazu zapłaty, postanowienia czy wyroku bądź dysponowania innego rodzaju dokumentem, który ustawa uznaje za tytuł egzekucyjny. Uzyskanie klauzuli wykonalności staje się możliwe jednak dopiero po upływie terminu na wniesienie środka odwoławczego – aby móc zaopatrzyć tytuł egzekucyjny w klauzulę wykonalności musi on być prawomocny.