/ KLAUZULE INDEKSACYJNE (WALORYZACYJNE) W UMOWACH „KREDYTÓW FRANKOWYCH”

Przez kredyt indeksowany (waloryzowany) kursem franka szwajcarskiego należy rozumieć kredyt udzielony w walucie polskiej, z tym zastrzeżeniem, że w dniu uruchomienia kredytu kwota kapitału kredytu przeliczana jest na walutę obcą według kursu wymiany waluty (kursu kupna), a tak ustalona kwota stanowi podstawę ustalenia wysokości rat kredytowych. Innymi słowy, w harmonogramie spłaty kredytu indeksowanego, wysokość rat kapitało-odsetkowych zostaje ustalona we franku szwajcarskim, natomiast spłata  kredytu jest dokonywana w walucie polskiej po przeliczeniu raty wyrażonej we franku szwajcarskiego według kursu wymiany waluty (kursu sprzedaży) na dzień płatności konkretnej raty kredytu. Skoro zatem  kredyt indeksowany do franka szwajcarskiego zostaje wypłacony i spłacany przez kredytobiorcę w złotówkach, to kredyt taki jest kredytem złotowym (a przynajmniej za taki powinien zostać uznany po uznaniu za bezskuteczne klauzul indeksacyjnych), a nie jest kredytem frankowym (kredytem dewizowym, walutowym). Powyższy pogląd o charakterze prawnym kredytu indeksowanego kursem franka szwajcarskiego został wielokrotnie wyrażony w orzecznictwie sądów powszechnych oraz w stanowiskach organów nadzorczych nad rynkiem finansowym.

Zgodnie z postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dniu 14 grudnia 2010 r.m sygn. akt XVII AmC 426/09 niedozwolona jest klauzula umowna o następującej  treści:

„Kredyt jest indeksowany do CHF/USD/EUR, po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodniez kursem kupna CHF/USD/EUR według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku (…) w dniu uruchomienia kredytu lub transzy”

Wskutek zastosowania w umowie kredytu klauzuli indeksacyjnej, kredytobiorca będzie zobowiązany do zwrócenia bankowi innej kwoty (nieznanej mu na dzień wypłaty kredytu i w trakcie spłacania kredytu zgodnie z harmonogramem spłaty kredytu) niż kwota wypłacanego kredytu.

Przykład kredytu indeksowanego (waloryzowanego)

Kredytobiorca w ramach kredytu indeksowanego do franka szwajcarskiego otrzymał kwotę 500 000 zł. Kurs kupna franka na dzień uruchomienia kredytu wynosił 2 zł. Po przeliczeniu wypłaconej kwoty na walutę obca kwota kredytu wyniosła 250 000 CHF. W celu ustalenia początkowej kwoty zadłużenia bank przeliczył kwotę kredytu po kursie sprzedaży franka szwajcarskiego, który wynosił 2,50 zł.  Po zastosowaniu mechanizmu indeksacji, początkowa kwota zasłużenia wyniosła 625 000 zł. Innymi słowy, gdyby kredytobiorca jeszcze tego samego dnia chciał spłacić kredyt musiałby zapłacić kwotę 625 000 zł, czyli kwotę o 125 000 zł wyższą od kwoty wypłaconego kredytu.

Przykłady klauzul indeksacyjnych (waloryzacyjnych)

1. „Kredyt jest indeksowany do CHF, po przeliczeniu wpłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna CHF według Tabeli Kursów Walut Obcych obowiązującej w Banku w dniu uruchomienia kredytu lub transzy.”
2. „Kredytobiorca zobowiązuje się spłacić kwotę kredytu w CHF ustaloną zgodnie z § 2 w złotych polskich, z zastosowaniem kursu sprzedaży CHF obowiązującego w dniu płatności raty kredytu, zgodnie z Banku (…) S.A.”

„W dniu wypłaty kredytu lub każdej transzy kredytu kwota wypłaconych środków będzie przeliczana do CHF według kursu kupna walut określonego w Tabeli Kursów – obowiązującego w dniu uruchomienia kredytu”.

1. „Wysokość zobowiązania będzie ustalana jako równowartość wymaganej spłaty wyrażonej w CHF – po jej przeliczeniu według kursu sprzedaży walut określonego w „Bankowej tabeli kursów walut dla kredytów dewizowych i indeksowanych kursem walut obcych” do CHF obowiązującego w dniu spłaty”.

Jeżeli podpisałeś umowę kredytu frankowego z takimi bankami jak: mBank S.A., BRE Bank S.A., Bank Millenium S.A., Getin Bank S.A., GE Money Bank, Polbank EFG ( obecnie Raiffeisen Bank Polska S.A.), ING Bank Śląski S.A. z pewnością znajdziesz w swojej umowie klauzule indeksacyjne i możesz kwestionować ich obowiązywanie na drodze sądowej.

W jaki sposób kwestionować klauzule indeksacyjne (waloryzacyjne) w sporze sądowym z Bankiem?

Zastosowane przez Bank w umowach kredytowych klauzule indeksacyjne możemy kwestionować co najmniej na dwa sposoby:

1. klauzula indeksacyjna (waloryzacyjna) przy zastosowaniu której Bank przyznał sobie prawo do jednostronnego ustalania wysokości rat kapiałowo-odsetkowych kredytu indeksowanego kursem CHF poprzez wyznaczanie w tabelach kursowych kursu kupna oraz sprzedaży franka szwajcarskiego oraz wysokości tzw. spreadu (różnica między kursem sprzedaży i zakupu waluty obcej) stanowi klauzulę niedozwoloną (abuzywną) jako stanowiąca postanowienie, które narusza interesy kredytobiorcy i jest sprzeczne z dobrymi obyczajami;
2. postanowienia przewidujące mechanizm indeksacji kwoty kredytu są sprzeczne z istotą umowy kredytu, jak również naruszają dobre obyczaje poprzez ukrycie w ten sposób w umowie ryzykownego instrumentu finansowego bez dopełnienia obowiązków informacyjnych wymaganych dyrektywami MIFID i MIFID II.

Skutki prawne dla kredytobiorców uznania klauzul indeksacyjnych (waloryzacyjnych) za niedozwolone.

Zgodnie z aktualną linią orzeczniczą prezentowaną w orzeczeniach sądów powszechnych nie budzi już wątpliwości, że klauzule indeksacyjne, w oparciu o które rata kredytu jest przeliczana na złote według do kursu danej waluty, tj. kursu sprzedaży waluty obowiązującego w banku, są klauzulami niedozwolonymi (abuzywnymi).

W myśl art. 385 k.c. postanowienia umowy zawieranej z kredytobiorcom nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne).

„Brak określenia w umowie sposobu ustalania kursów walutowych na potrzeby przeliczenia salda zadłużenia na walutę obcą oraz przeliczenia na złote kwoty wymaganej do spłaty kredytu w rażący sposób narusza interes konsumenta. Skoro umowy kredytu cechują się długim okresem trwania i ograniczoną możliwością jego wcześniejszej spłaty kredytem z innego banku to ustalenie prawidłowych zasad określania kursu waluty pozwoliłoby konsumentowi samodzielnie wyliczyć kurs waluty obcej. Ponieważ jednak klauzule I i II takich zasad nie zawierają konsument uzależniony jest całkowicie od decyzji Zarządu Banku, który ustali kursy w sposób znany wyłącznie jemu, zaś konsument nie ma żadnego wpływu na taką arbitralną decyzję, nie może w żaden sposób jej zweryfikować i może się jej jedynie podporządkować” (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie, VI Wydział Cywilny, z dnia 21 października 2011 r., sygn. akt VI ACa 420/11).

Najistotniejszym problemem w przypadku kredytów frankowych nie jest kwestia samego ryzyka walutowego związanego z zmiennością kursów waluty obcej, ale kwestia dobrowolnego ustalania kursu waluty przez zarząd banku według którego będzie spłacany kredyt.

„Ponadto o abuzywności tych postanowień świadczy ich nietransparentność. Umowa kredytu nie przedstawiała w sposób przejrzysty konkretnych działań mechanizmu wymiany waluty obcej, tak by powodowie byli w stanie samodzielnie oszacować, w oparciu o jednoznaczne i zrozumiałe kryteria, wypływające dla nich z umowy konsekwencje ekonomiczne. Pozwani nie znali sposobu, w jaki bank kształtował kurs CHF, zwiększając go bądź zmniejszając wedle swego uznania. Umowa nie dawała pozwanym żadnego instrumentu pozwalającego bronić się przed decyzjami banku w zakresie wyznaczanego kursu CHF, czy też weryfikować je. Bank przy tym uwzględniał inny kurs CHF przy przeliczaniu wartości wypłaconego kredytu (kurs kupna) i inny przy obliczaniu wartości raty spłaty kredytu (vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, I Wydział Cywilny, z dnia 14 grudnia 2017 r. sygn. akt I ACa 447/17)

Skutkiem uznania klauzul indeksacyjnych za niedozwolone jest usunięcie z umowy przedmiotowych klauzul przeliczeniowych. Innymi słowy, w przypadku uzyskania korzystnego orzeczenia przez kredytobiorcę, kredyt frankowy traktowany i spłacany będzie jako kredyt złotówkowy. Stwierdzenie abuzywności konkretnych postanowień umownych rodzi taki skutek, że postanowienia te nie wiążą konsumenta ex tunc i ex lege. Jak zaś stanowi art. 385 ¹ § 2 in fine k.c., strony są związane umową w pozostałym zakresie. Skoro zatem klauzule indeksacyjne zawarte w umowie kredytowej są bezskuteczne, nie należy ich stosować.

Poza powyższej opisanym skutkiem zastosowania w umowie kredytu klauzuli indeksacyjnej pojawił się w orzecznictwie sądowym również pogląd o nieważności całej umowy kredytu. Skoro uznajemy klauzulę indeksacyjną za niedozwoloną, czyli nie ma możliwości określenia świadczenie głównego stron, to umowa jest nieważna. Brak jest podstaw, by w miejsce klauzul indeksacyjnych, wprowadzać inny miernik wartości niż pieniądz w walucie nominalnej, w której wyrażono kwotę kredytu i w której miała nastąpić spłata kredytu. Innymi słowy, pomiędzy Bankiem a kredytobiorcą nie doszło do skutecznego nawiązania stosunku zobowiązaniowego, a skoro tak to żadna ze stron nie była zobowiązana do jakichkolwiek świadczeń na rzecz drugiej strony. Jeśli jednak doszło do spełnienia świadczenia, strony powinny zwrócić sobie nawzajem to co świadczyły. Brak bowiem stosunku umownego przewidującego obowiązek wzajemnych świadczeń przez strony oznacza konieczność traktowania świadczeń faktycznie spełnionych jako świadczeń nienależnych w rozumieniu art. 410 k.c., zgodnie z którym świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

********

Chcesz spłacić tylko kapitał swojego kredytu? Chcesz odzyskać koszty kredytu, takie jak ubezpieczenie niskiego wkładu, ubezpieczenie pomostowe, odsetki i prowizja? Chcesz odzyskać nienależnie pobrane przez bank środki wynikające z niedozwolonych klauzul umownych dotyczących przeliczania rat kredytów z CHF na PLN po kursie sprzedaży CHF banku.  Pamiętaj, że w zdecydowanej większości przypadków roszczenia o unieważnienie umów kredytowych przedawnią się z końcem 2018 r. Nie warto czekać do momentu kiedy będzie już za późno na pomoc.

Nowoczesne Centrum Antywindykacji analizuje sprawy klientów, którzy zgłaszają się do Nas z powyższymi problemami. Posiadamy sprawdzone i skuteczne sposoby na walkę z bankami i ich prawnikami. Skutecznie walczymy o prawa Frankowiczów. Zawodowo  zajmujemy się takimi sprawami, ciesząc się zaufaniem i satysfakcją swoich Klientów.

Zapraszamy do kontaktu z Nami!