/ Kredyt frankowy a bankowy tytuł egzekucyjny
W czasie poprzedzającym wydanie przez Trybunał Konstytucyjny orzeczenia z dnia 14 kwietnia 2015 r., którym Trybunał uznał przepisy Prawa bankowego pozwalające bankom na wystawianie bankowych tytułów egzekucyjnych oraz na wszczynanie na ich podstawie postępowania egzekucyjnego, za naruszające konstytucyjną zasadę równości – w stosunku do kredytobiorców posiadających kredyty indeksowane lub denominowane do franka szwajcarskiego, którzy nie wywiązywali się z obowiązku terminowej spłaty zobowiązania – banki chętnie korzystały z przysługującego im przywileju, w postaci możliwości wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego, w skrócie BTE. Na skutek orzeczenia Trybunału, przepisy umożliwiające bankom wystawianie BTE utraciły moc 1 sierpnia 2016 r., jednak BTE wydane i opatrzone przez sąd klauzulą wykonalności jeszcze przed tą datą zachowały moc tytułów wykonawczych, na podstawie których banki prowadzą egzekucje przeciwko Frankowiczom. W niniejszym artykule odpowiemy na pytanie, jak bronić się przed egzekucją prowadzoną na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego stwierdzającego obowiązek zapłaty należności wynikającej z umowy kredytu frankowego.
Bankowy Tytuł Egzekucyjny – czym jest?
Bankowy tytuł egzekucyjny stanowił specjalny, wystawiany przez bank pozasądowy tytuł egzekucyjny, stwierdzający istnienie wymagalnej wierzytelności banku wobec osoby, która bezpośrednio dokonała z nim czynności bankowej i złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji. Aby BTE mógł stanowić podstawę do wszczęcia przez komornika egzekucji przeciwko dłużnikowi, musiał zostać opatrzony przez sąd klauzulą wykonalności, co stanowiło w praktyce jedynie formalność, ponieważ sąd badał BTE jedynie pod względem formalnym, nie merytorycznym, czyli z pominięciem sądowego postępowania rozpoznawczego.
W praktyce wyglądało to tak, że bank mógł wystawić dokument, który poświadczał, że dana osoba była mu winna określoną sumę. Jeżeli wystawiony BTE spełniał wszystkie wymogi formalne – sąd nadawał mu klauzulę wykonalności bez badania, czy wierzytelność stwierdzona BTE w ogóle istnieje, a jeżeli tak to w jakiej wysokości i czy dana osoba faktycznie jest dłużnikiem banku. Sąd nie badał tym samym postanowień umowy kredytowej ani prawidłowości wyliczeń banku w kwestii zadłużenia kredytobiorcy. Na podstawie BTE zaopatrzonego w klauzulę wykonalności bank wszczynał wówczas postępowanie egzekucyjne. Dłużnik miał mocno ograniczoną możliwość obrony, gdyż bank jednocześnie pełnił niejako funkcję sędziego we własnej sprawie. Jak widać, konstrukcja BTE stanowiła ogromny przywilej i ułatwienie dla banków pod względem dochodzenia zobowiązań.
Jak już zostało wskazane powyżej, Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2015 r., sygn. akt P 45/12, orzekł, że art. 96 ust. 1 i art. 97 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, które umożliwiały bankom dochodzenie roszczeń poprzez BTE, są niezgodne z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Przepisy utraciły moc obowiązującą z dniem 1 sierpnia 2016 roku. Zgodnie jednak z przepisami przejściowymi (art. 11 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw ) BTE wydane i opatrzone klauzulą wykonalności przed dniem 1 sierpnia 2016 roku zachowały swoją moc jako tytułów wykonawczych, stanowiąc podstawę do wszczęcia i prowadzenia na rzecz banku postępowania egzekucyjnego.
O wszczęciu egzekucji przez bank w oparciu o bankowy tytuł egzekucyjny kredytobiorca dowiadywał się najczęściej dopiero od komornika, poprzez zajęcie rachunku bankowego czy otrzymanie zawiadomienia o wszczęciu egzekucji.
Skuteczny sposób obrony przed egzekucją na podstawie BTE
Jedyną formą obrony kredytobiorców przed egzekucją prowadzoną na rzecz banku w oparciu o bankowy tytuł egzekucyjny jest powództwo przeciwegzekucyjne. Powództwo to dłużnik może wnieść tylko i wyłącznie w przypadkach wskazanych w art. 840 Kodeksu postępowania cywilnego, a więc w m.in. w sytuacji, gdy przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście.
Kredytobiorca frankowy, przeciwko któremu bank prowadzi postępowanie egzekucyjne na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego stwierdzającego obowiązek zapłaty należności wynikającej z umowy kredytu frankowego, może więc wystąpić do sądu z powództwem, w którym przede wszystkim zostanie zaprezentowana argumentacja przemawiająca za nieważnością umowy kredytu. W takiej sytuacji, głównym celem pozwu jest wykazanie, że wierzytelność stwierdzona w wystawionym bankowym tytule egzekucyjnym nie istniała we wskazanej w nim wysokości ze względu na wprowadzenie do zawartej umowy kredytu szeregu klauzul o charakterze niedozwolonym, którymi kredytobiorca nie jest w związku z tym związany, gdyż są niezgodne z prawem i kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.
Argumentacja podnoszona przez kredytobiorcę w powództwie przeciwegzekucyjnym jest zatem tożsama z argumentacją Frankowiczów, którzy występują na drogę sądową przeciwko bankom z żądaniem unieważnienia umowy kredytu. Obok zarzutów dotyczących nieważności umowy oraz zawarcia w niej niedozwolonych postanowień umownych, w realiach konkretnej sprawy można podnieść dodatkowo innej zarzuty, np. nieprawidłowego wypowiedzenia umowy kredytowej.
W powództwie przeciwegzekucyjnym wnoszonym do sądu, w okręgu którego prowadzone jest postępowanie egzekucyjne, jak również jeszcze przed złożeniem pozwu, można zawrzeć wniosek o udzielenie przez sąd zabezpieczenia postępowania sądowego poprzez zawieszenie egzekucji na czas trwania procesu, wówczas egzekucja zostaje wstrzymana, a komornik nie może prowadzić w stosunku do kredytobiorcy żadnych czynności zmierzających do wyegzekwowania długu. Udzielone przez sąd zabezpieczanie chroni kredytobiorcę aż do czasu prawomocnego zakończenia postępowania przed sądem.
Powództwo przeciwegzekucyjne szansą dla kredytobiorców
Prowadzenie egzekucji na rzecz banku na podstawie BTE nie stanowi przeszkody w zakwestionowaniu ważności umowy kredytu frankowego. Jeżeli sąd – na skutek powództwa przeciwegzekucyjnego – prawomocnie pozbawi bankowy tytuł egzekucyjny wykonalności w całości, bank na podstawie takiego dokumentu nie będzie mógł prowadzić jakiekolwiek egzekucji. Warto zaznaczyć, że z uwagi na ugruntowaną już linię orzeczniczą w przedmiocie nieważności umów frankowych, sądy w większości przypadków pozbawiają bankowe tytuły egzekucyjne wydane w oparciu o tego rodzaju umowy klauzuli wykonalności.
Należy jednak pamiętać, że z powództwem przeciwegzekucyjnym można wystąpić tylko do czasu wyegzekwowania przez komornika całości świadczenia stwierdzonego tytułem wykonawczym. Jeśli część zadłużenia została już wyegzekwowana, można wnioskować o pozbawienie tytułu wykonalności w stosunku do tej części, która pozostała do spłaty, natomiast w przypadku, gdy do żadnej spłaty nie doszło, można żądać pozbawienia tytułu wykonalności w całości.
Następnie, po pozbawieniu przez sąd bankowego tytułu egzekucyjnego klauzuli wykonalności, należałoby podjąć działania zmierzające do ostatecznego unieważnienia umowy kredytu i pozbycia się nieuczciwego długu, ponieważ samo pozbawienie BTE przez Sąd klauzuli wykonalności nie zamyka jeszcze bankowi całkowicie drogi do dochodzenia należności z wadliwej umowy kredytu. Możliwości są dwie: albo bank wytoczy przeciwko kredytobiorcy powództwo o zapłatę należności wynikających z wypowiedzianej umowy kredytu, wówczas w procesie tym należałoby ponownie przedstawić argumentację przemawiają za nieważnością umowy kredytu bądź – nie czekając na działania banku – kredytobiorca powinien wystąpić z powództwem przeciwko bankowi, żądając unieważnienia umowy oraz zwrotu wszystkich dokonanych na poczet spłaty zadłużenia wpłat rat kapitałowo – odsetkowych oraz opłat okołokredytowych. Wówczas – uzyskawszy korzystane dla kredytobiorcy rozstrzygnięcie – powstanie obowiązek wzajemnych rozliczeń pomiędzy stronami nieważnej umowy.
Jeżeli zawarłeś z bankiem umowę kredytu indeksowanego bądź denominowanego do franka szwajcarskiego, w oparciu o którą bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny i prowadzi na tej podstawie postępowanie egzekucyjne, zapraszamy do kontaktu z Naszą Kancelarią! Reprezentujemy kredytobiorców w sporach z bankami, posiadając sprawdzone i skuteczne sposoby na walkę o prawa Frankowiczów – czytaj więcej Pomoc Frankowiczom. Zawodowo zajmujemy się takimi sprawami, ciesząc się zaufaniem i satysfakcją swoich Klientów. Bezpłatnie przeanalizujemy Twoją sytuację oraz ustalimy możliwości podjęcia efektywnej obrony.
