/ UOKiK nakłada wysokie kary na instytucje pożyczkowe za „rolowanie” pożyczek

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) nałożył ponad 10 mln kary na siedmiu pożyczkodawców i pośredników kredytowych za „rolowanie” pożyczek, czyli naprzemienne udzielanie konsumentom pożyczek na spłatę poprzednich zobowiązań finansowych. UOKiK zbadał sprawę po otrzymaniu skarg od konsumentów dotkniętych tego rodzaju nieuczciwymi praktykami pożyczkodawców.

Spirala zadłużenia nakręcana przez działania firm pożyczkowych

Pierwsza decyzja Prezesa UOKiK dotyczy KIM Finance Sp. z o.o., MDP Finance Sp. z o.o. oraz JJK Credit Sp. z o.o. – trzech firm pożyczkowych, które za pośrednictwem platform internetowych Lendon.pl oraz Extraportfel.pl, korzystając z usług tego samego pośrednika kredytowego – Creamfinance Poland Sp. z o.o. – udzielają krótkoterminowych pożyczek na okres od 1 do 30 dni, pobierając za udzielenie pożyczki – oprócz odsetek – również wysokie opłaty i prowizje. Druga decyzja dotyczy Szybka Gotówka Sp. z o.o., Gwarant24 Sp. z o.o. oraz Centrum Rozwiązań Kredytowych Sp. z o.o., które również oferują krótkoterminowe pożyczki, za udzielenie których pobierają wysokie opłaty dodatkowe.

Schemat działania w przypadku wskazanych pożyczkodawców wygląda podobnie. Konsument, chcąc zaciągnąć szybką pożyczkę, trafia na jedną z następujących stron internetowych: lendon.pl, lendon.com.pl, ekstraportfel.pl lub ekstraportfel.com.pl. Po założeniu konta i pozytywnym rozpatrzeniu wniosku o pożyczkę, pieniądze trafiają na jego konto bankowe. Jeżeli po udzieleniu pożyczki okazuje się, że pożyczkobiorca ma problemy ze spłatą zobowiązania w pierwotnym terminie, jedna z firm z grupy Creamfinance Poland proponuje mu nową pożyczkę na spłatę wcześniejszej z prowizją oscylującą wokół maksymalnych kosztów przewidzianych w prawie. Mogły to być podmioty: MDP Finance, KIM Finance oraz JJK Credit.

Niekiedy zadłużenie refinansowane jest wielokrotnie, co wiąże się każdorazowo z pobieraniem przez każdą z tych firm sporej prowizji. W efekcie kwota, którą konsument pierwotnie pożyczył potrafi nawet kilkukrotnie wzrosnąć, skutkując pogłębianiem się spirali zadłużenia. Finalnie okazuje się, że z początkowo względnie niskiej kwoty pożyczki konsument po cyklu następujących po sobie umów refinansujących kończy z kilkoma umowami pożyczek, o łącznej kwocie prowizji równej bądź nawet przewyższającej kwotę pierwotnie pożyczoną przez konsumenta. W rezultacie działań pożyczkodawców konsument ponosi koszty przekraczające maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu. Tego typu działania firm pożyczkowych są niezgodne z prawem, bowiem pożyczkodawcy poprzez kolejne refinansowania mają na celu obejście przepisów gwarantujących ochronę konsumenta przed pętlą pogłębiającego się w krótkim czasie zadłużenia.

Podobny sposób funkcjonowania przyjęły powiązane ze sobą spółki Szybka Gotówka, Gwarant24 i Centrum Rozwiązań Kredytowych, które udzielają pożyczek za  pośrednictwem stron www.szybkagotowka.pl oraz www.freezl.pl.  W tym przypadku spółki stosowały tzw. autorefinansowanie, czyli udzielały kolejnych pożyczek spłacających wcześniejsze zobowiązania bez wyraźnego wniosku konsumenta, przy czym mechanizm ten mógł powtarzać się wielokrotnie, powodując niekontrolowany wzrost zadłużenia.

Próba obejścia przepisów ustawy o kredycie konsumenckim

Zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim pozaodsetkowe koszty kredytu nie mogą być wyższe od 45% całkowitej kwoty kredytu. Do tych kosztów wliczają się również opłaty pobierane przez pożyczkodawców z tytułu refinansowania. Ponadto, jeśli przedsiębiorca udziela danej osobie kolejnej pożyczki lub pożyczek na spłatę poprzedniej w okresie 120 dni od daty wypłaty pierwszej pożyczki, to musi uwzględnić w limicie kosztów pozaodsetkowych sumę opłat pobieranych od wszystkich pożyczek w tym czasie. Naprzemienne refinansowanie niespłaconych pożyczek przez wskazane spółki, zawierając jedynie pozór legalności, ostatecznie uznać należy za sprzeczne z intencją ustawy, która miała ograniczać możliwość rolowania kredytu.

Wszystkie opisane spółki stworzyły model umożliwiający im pobieranie większych prowizji niż dopuszcza prawo. Każda z nich obliczała prowizję pożyczek branych na spłatę rosnącego zadłużenia oddzielnie. Refinansowanie w praktyce polegało na naprzemiennym zaciąganiu kolejnej pożyczki. Pozwalało to pożyczkodawcom na pobieranie wyższych prowizji, niż gdyby każdy z nich udzielał kolejnej pożyczki na spłatę poprzednio przyznanej temu samemu konsumentowi. Prowizja oscylowała wokół górnej granicy pozaodsetkowych kosztów kredytowych. Sądy powszechne w identycznych przypadkach wielokrotnie wskazywały na iluzoryczność takich modeli tworzonych przez kredytodawców celem obejścia prawa, dlatego nasze decyzje nie mogły być inne – wyjaśnia Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

Za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów Prezes UOKiK nałożył na Creamfinance Polska karę finansową w wysokości 2 949 471 zł. Ukarane zostały również trzy podmioty powiązane: MDP Finance (1 885 941 zł) oraz KIM Finance (2 545 098 zł) i JJK Credit (88 833 zł). Za taką samą praktykę ukarana została Szybka Gotówka karą – 86 043 zł oraz dwa powiązane z nią podmioty: Gwarant24 – 1 359 986 zł oraz Centrum Rozwiązań Kredytowych – 993 822 zł. Ponadto informacja o decyzjach Prezesa UOKiK ma trafić do poszkodowanych klientów w korespondencji pocztowej oraz mailowej, a także w formie oświadczenia na strony internetowe oferujące pożyczki.

Jednocześnie Prezes UOKiK ukarał spółkę Creamfinance Poland karą  632 029 zł za niedoręczanie konsumentom formularza informacyjnego przed zawarciem umowy pożyczki. Formularz informacyjny do kredytu, zgodnie z przepisami ustawy o kredycie konsumenckim, jest obowiązkowy i pozwala w przejrzysty sposób zaprezentować warunki zaciąganego zobowiązania. Zawsze ma ten sam schemat i zakres informacji, ułatwia porównanie ofert w różnych instytucjach –  dlatego udzielający pożyczki musi przekazać go konsumentowi jeszcze przed podpisaniem umowy.

Jak podaje UOKiK wydane decyzje nie są prawomocne a spółkom przysługuje od nich odwołanie do sądu.

Jeżeli znalazłeś się w podobnej sytuacji i nie wiesz jak wyjść ze spirali zadłużenia czy też jeżeli spłaciłeś umowę, poprzez zawarcie której pożyczkodawca nałożył na Ciebie obowiązek spłaty wygórowanych opłat i prowizji, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią, która specjalizuje się w obronie praw konsumenta w procesach wytaczanych przez nieuczciwych pożyczkodawców oraz w dochodzeniu od firm pożyczkowych kwot niesłusznie przez nich pobranych tytułem dodatkowych opłat związanych z udzieleniem pożyczki, przedłużeniem terminu spłaty czy refinansowaniem zadłużenia, zastrzeżonych w rażąco wygórowanej wysokości. Zaangażowanie, profesjonalizm oraz doświadczenie w prowadzeniu podobnych spraw, mających na celu obronę i dochodzenie praw przysługujących konsumentom w stosunkach z firmami pożyczkowymi, niejednokrotnie skutkowały uniknięciem konieczności zapłaty przez naszych Klientów zadłużenia wynikającego z nieuczciwych postanowień umownych.