/ Prawomocny wyrok unieważniający umowę kredytu frankowego – jakie dalsze kroki powinien podjąć kredytobiorca w sporze z bankiem, aby odzyskać wpłacone środki

Obecnie zdecydowana większość kredytobiorców posiadających kredyty we frankach szwajcarskich, którzy zdecydowali się wystąpić z powództwem o unieważnienie czy „odfrankowienie” umowy, uzyskuje korzystne dla siebie wyroki. Sądy najczęściej wydają orzeczenia unieważniające całą umowę tak, jak gdyby nigdy nie doszło do jej zawarcia – co w świetle potwierdzonej przez Sąd Najwyższy teorii dwóch kondykcji rodzi obowiązek zarówno po stronie kredytobiorców jak i banków zwrotu wszystkiego, co strony świadczyły sobie nawzajem w wykonaniu nieważnej umowy kredytu. Na kredytobiorcy ciąży wówczas obowiązek zwrotu kapitału udostępnionego przez bank, z kolei bank musi zwrócić kredytobiorcy wysokość uiszczonych rat kapitałowo-odsetkowych oraz wszelkich poniesionych w związku z zawarciem umowy dodatkowych opłat i prowizji.

Spis treści:

1. Prawomocny wyrok jako podstawa rozliczenia z bankiem
2. Zarzut zatrzymania
3. Oświadczenie o potrąceniu
4. Wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej
5. Wykreślenie z BIG i BIK

Sprawy sądowe dotyczące umów indeksowanych bądź denominowanych do CHF potrafią trwać bardzo długo mając na uwadze, że po przegranej w I instancji banki niekiedy decydują się na wniesienie apelacji a sprawa trafia do ponownego rozpoznania przez sąd apelacyjny. Po wydaniu przez sąd II instancji orzeczenia, którym najczęściej sąd oddala apelacje banku, utrzymując tym samym wyrok sądu I instancji w mocy, wyroki stają się prawomocne i przychodzi czas rozliczenia.

Prawomocny wyrok jako podstawa rozliczenia z bankiem

Kiedy już uzyskamy prawomocny wyrok, w którym sąd stwierdza nieważność bądź „odfrankowienie” umowy kredytu, bank zobligowany jest rozliczyć się z kredytobiorcą. Jednocześnie przepisy prawa dają możliwość zaangażowania w sprawę komornika w celu wyegzekwowania od banku obowiązku rozliczenia, gdyby bank dobrowolnie nie wykonał obowiązku wynikającego z prawomocnego rozstrzygnięcia. W takiej sytuacji należy złożyć wniosek do sądu o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi w zakresie, w którym stwierdza nieważność umowy oraz zasądza na rzecz kredytobiorców nienależnie zapłacone raty. Po otrzymaniu wyroku opatrzonego klauzulą wykonalności musimy zwrócić się do komornika z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko bankowi.

W zależności od treści orzeczenia sądu bank w przypadku:

• unieważnienia umowy kredytu powinien zwrócić kredytobiorcy wszystkie pobrane od niego w wyniku zawarcia umowy pieniądze;
• “odfrankowienia” powinien kredytobiorcy wystawić nowy harmonogram spłat kredytu i zwrócić ewentualną nadpłatę.

Zarzut zatrzymania

Tak samo jak kredytobiorca może żądać od banku, aby ten zwrócił mu wszystkie świadczenia uiszczone przez konsumenta na poczet spłaty nieważnej umowy, tak samo bank ma prawo domagać się od kredytobiorcy zwrotu udostępnionego przez bank kapitału. W trakcie procesu sądowego kredytodawca może podnieść zarzut zatrzymania, którym uzależni wykonanie wyroku od zwrotu przez kredytobiorcę udzielonego kredytu. W sytuacji uwzględnienia zarzutu zatrzymania, kredytobiorca otrzyma swoje wpłacone na poczet nieważnej umowy środki dopiero wówczas, gdy zaofiaruje bankowi zwrot otrzymanego kapitału.

Dla większości kredytobiorców natychmiastowa spłata kilkuset tysięcy złotych jest jednak sporym problemem.  W takiej sytuacji kredytobiorca może złożyć oświadczenie o potrąceniu kwot zasądzonych w wyroku z roszczeniem banku o zwrot kredytu.

Oświadczenie o potrąceniu

Złożenie przez kredytobiorcę oświadczenia o potrąceniu po wygranej sprawie frankowej skutkuje wzajemnym umorzeniem się roszczeń przysługujących bankowi i kredytobiorcy z tytułu nieważnej umowy kredytu do wysokości roszczenia o niższej wysokości.

Przykładowo, jeśli bank udostępnił kredytobiorcy środki w wysokości 300 000 zł, a w wyroku zasądzono od banku na rzecz kredytobiorcy kwotę 350 000 zł, to złożenie oświadczenia o potrąceniu spowoduje, że roszczenie banku o zwrot wypłaconego kredytu w kwocie 300 000 zł ulega umorzeniu (przestaje istnieć), a roszczenie kredytobiorcy o zapłatę przez bank 350 000 zł obniża się o kwotę roszczenia banku w wysokości 300 000 zł. Finalnie roszczenie banku o zapłatę 300 000 zł zostaje całkowicie zaspokojone, a kredytobiorca może dochodzić zapłaty nadwyżki w wysokości 50 000 zł.

Złożenie oświadczenia o potrąceniu jest rozwiązaniem praktycznym, ponieważ pozwala uniknąć konieczności wykonywania przelewów na bardzo duże kwoty, liczone w setkach tysięcy złotych.

Po złożeniu oświadczenia o potrąceniu kredytobiorcy wzywają banki do zapłaty tylko pozostałej nadwyżki, którą Banki zazwyczaj zwracają bez konieczności podejmowania czynności przez komornika.

Wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej

Należy pamiętać, że wygranie sprawy w sądzie i rozliczenie się z bankiem samoistnie nie spowoduje także wykreślenia hipoteki obciążającej nieruchomości na podstawie zapisów nieważnej umowy kredytu. Aby uwolnić nieruchomość od hipoteki, po uzyskaniu wyroku prawomocnie stwierdzającego nieważność umowy kredytu, powinniśmy zwrócić się do banku o wydanie tzw. listu mazalnego, czyli pisemnego oświadczenia, w którym bank wyraża zgodę na wykreślenie wpisanej na jego rzecz w księdze wieczystej hipoteki. Oświadczenie banku – stosownie do art. 95 ust. 3 ustawy Prawo bankowe – stanowi podstawę do wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej.

Jeśli bank wystawi nam takie zaświadczenie, to wówczas przesyłamy je do sądu wieczystoksięgowego wraz z wypełnionym wnioskiem, którego wzór można znaleźć na stronach internetowych poszczególnych sądów oraz Ministerstwa Sprawiedliwości. Więcej o procedurze wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej pisaliśmy tutaj (link).

Istnieje również możliwość wykreślenia hipoteki w oparciu o wyrok w sentencji stwierdzający nieważność umowy o kredyt frankowy stosownie do art. 31 ust. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. W orzecznictwie ukształtowało się stanowisko, zgodnie z którym z uwagi fakt, iż istnienie hipoteki zależy od istnienia zobowiązania które zabezpiecza, prawomocne stwierdzenie nieważności umowy oznacza, że hipoteka również jest nieważna. Sprawa komplikuje się, gdy prawomocny wyrok nie zawiera orzeczenia o nieważności umowy, a jedynie w uzasadnieniu sąd wskazuje, że umowa kredytu indeksowanego czy też denominowanego jest nieważna. Wiążący charakter ma bowiem sentencja wyroku, a nie jego uzasadnienie, wobec czego w takiej sytuacji sąd wieczystoksięgowy może odmówić wykreślenia wpisu, jeżeli wyrok nie zawiera punktu w którym wyraźnie stwierdzono nieważności umowy kredytu.

Jeżeli bank odmówi wydania nam listu mazalnego a sąd wieczystoksięgowy nie wykreśli hipoteki na podstawie prawomocnego wyroku uzyskanego w sprawie frankowej, pozostaje jeszcze możliwość złożenia powództwa o ustalenie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Wykreślenie z BIG i BIK

Unieważnienie umowy kredytu powinno również skutkować wykreśleniem zadłużenia dotyczącego kredytu we frankach szwajcarskich z bazy danych Biura Informacji Kredytowej oraz Biura Informacji Gospodarczej. Wykreślenie jest obowiązkiem leżącym po stronie banku.

Usunięcie wpisu z BIK i BIG następuje na wniosek wierzyciela. W razie stwierdzenia  prawomocnym wyrokiem, że umowa o kredyt frankowy jest nieważna, bank w terminie 14 dni powinien złożyć wniosek o wykreślenie informacji ze wskazanych baz danych. Niestety kredytobiorca samodzielnie nie może skutecznie złożyć wniosku o usunięcie danych o zadłużeniu z BIG i BIK. Podkreślenia jednak wymaga, iż zaniechanie przez bank wystąpienia ze stosownym wnioskiem może skutkować nałożeniem grzywny w wysokości do 30 000 zł.

Frankowiczu, jeśli chciałbyś podjąć kroki prawne w celu odfrankowienia lub unieważnienia kredytu, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią, która zajmuje się udzielaniem profesjonalnej pomocy zadłużonym w sprawach frankowych. Dzięki wsparciu i zaangażowaniu profesjonalistów zwiększysz swoje szanse na pozytywne zakończenie sprawy kredytu frankowego!