/ PRZEŁOMOWY WYROK TSUE W SPRAWACH FRANKOWYCH. CO TAK NAPRAWDĘ WYROK TSUE OZNACZA DLA FRANKOWICZÓW?

W dniu 3 października 2019 r. przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej z siedzibą w Luksemburgu w sprawie C‑260/18 zapadł wyrok długo oczekiwany przez osoby posiadające kredyt we frankach szwajcarskich. Przedmiotowe orzeczenie zostało wydane przez TSUE w trybie pytania prejudycjalnego, złożonego przez Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie z powództwa Państwa Dziubaków przeciwko Raiffeisen Bank International AG. Trybunał Sprawiedliwości UE w niniejszej sprawie stanął zdecydowanie po stronie kredytobiorców, a sam wyrok może znacznie ułatwić wygranie sporów sądowych z bankami przez frankowiczów przed polskimi sądami.

Czego dotyczyła sprawa Państwa Dziubaków?

Państwo Dziubakowie w 2008 r. zawarli umowę kredytu hipotecznego z Raiffeisen Bank. Na podstawie rzeczonej umowy kredytu bank udzielił kredytobiorcom kredytu wyrażonego w walucie polskiej, jednak indeksowanego do waluty obcej, tj. franka szwajcarskiego (CHF). W ocenie pełnomocnika, który reprezentował Państwa Dziubaków umowa kredytu zawierała klauzule abuzywne (niedozwolone). Zgodnie z zawartą umową kredytową z bankiem wypłata kredytu miała nastąpić w PLN według kursu wymiany walut nie niższego niż kurs kupna PLN-CHF zgodnie z tabelą kursów walut obowiązującą w banku. Z kolei raty miesięczne kredytu wyrażone były w CHF i w dniu ich wymagalności były pobierane z rachunku bankowego prowadzonego w PLN, według kursu sprzedaży PLN-CHF podanego w tabeli kursów walut obowiązujące w banku.

Kredytobiorcy wystąpili do Sądu Okręgowego w Warszawie z żądaniem o stwierdzenie nieważności umowy kredytu hipotecznego w całości, zarzucając bankowi swobodne i arbitralne ustalanie kursu wymiany walut. Ponadto, wskazywali, że umowa mogłaby być uznawana za ważną w sytuacji usunięcia z niej niedozwolonych postanowień umownych narzuconych jednostronnie przez bank, a umowa mogłaby być realizowana jako umowa kredytu złotowego przy zastosowaniu oprocentowania opartego o zmienną stopę LIBOR i stałą marżę banku.

Sąd Okręgowy w Warszawie powziął wątpliwość czy możliwe jest obowiązywanie umowy kredytu hipotecznego po usunięciu z niej niedozwolonych klauzul umownych, skoro po ich usunięciu niemożliwe byłoby ustalenie kursu wymiany waluty. Ponadto, wątpliwości Sądu Okręgowego w Warszawie budziło to, czy nawet w przypadku gdy unieważnienie umowy kredytowej jest niekorzystne dla kredytobiorców dopuszczalne jest usunięcie luki po wykreśleniu klauzul waloryzacyjnych poprzez zastosowanie  przepisów o charakterze ogólnym, które odwołują się do zasad współżycia społecznego i ustalonych zwyczajów, takie jak te przewidziane w art. 56 i 354 kodeksu cywilnego. Innymi słowy, czy w przypadku usunięcia z umowy kredytowej klauzul waloryzacyjnych możliwe jest przeliczenie przez bank raty kredytu wyrażonej w CHF według np. kursu średniego NBP lub kursu rynkowego, a nie kursu sprzedaży franka szwajcarskiego obowiązującego w banku.

Główne tezy wyroku Trybunału Sprawiedliwości

• Sąd krajowy może unieważnić umowę kredytową zawierającą klauzule niedozwolone (abuzywne), w sytuacji gdy kredytobiorca świadomie i wielokrotnie wyraża taką wolę i żąda unieważnienia umowy kredytu w całości.
• Jeżeli sąd krajowy uzna, że zgodnie z odpowiednimi przepisami obowiązującego go prawa krajowego utrzymanie w mocy umowy bez zawartych w niej nieuczciwych warunków nie jest możliwe, art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 zasadniczo nie stoi na przeszkodzie jej unieważnieniu;
• Jeżeli sąd krajowy uzna, zgodnie z prawem polskim, że utrzymanie w mocy umowy kredytu po usunięciu zawartych w niej nieuczciwych warunków jest niemożliwe, to umowa ta co do zasady nie może nadal obowiązywać w rozumieniu art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13, a zatem musi zostać unieważniona.
• Art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 stoi on na przeszkodzie wypełnieniu luk w umowie kredytowej, powstałych po usunięciu klauzul waloryzacyjnych, wyłącznie na podstawie przepisów krajowych o charakterze ogólnym, przewidujących, że skutki wyrażone w treści czynności prawnej są uzupełniane w szczególności przez skutki wynikające z zasad słuszności lub ustalonych zwyczajów, które nie stanowią przepisów dyspozytywnych lub przepisów mających zastosowanie, w przypadku gdy strony umowy wyrażą na to zgodę;
• Celem dyrektywy 93/13 nie jest ani całkowite wyeliminowanie umowy, której niektóre warunki zostały uznane za nieuczciwe, ani utrzymanie jej w mocy za wszelką cenę, ani tym bardziej utrzymanie jej obowiązywania z tego powodu, że jest ona korzystna dla jednej ze stron;
• Umowa kredytu może zostać uzupełniona przez sąd w drodze zastąpienia klauzul waloryzacyjnych przepisem o charakterze dyspozytywnym, tylko wówczas, gdy stwierdzenie nieważności umowy okazuje się „szczególnie niekorzystne” dla konsumenta.

Granice związania sądu polskiego orzeczeniem prejudycjalnym TSUE, czyli co oznacza wyrok TSUE wydany w sprawie Państwa Dziubaków dla innych frankowiczów?

Odpowiadając na powyżej postawione pytanie, należy na wstępie podkreślić, że wyroki wydane przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie mają w ani w polskim systemie prawnym ani w prawie europejskim co do zasady mocy prawnie wiążącej (przynajmniej taki skutek nie wynika z żadnego przepisu prawnego), w przeciwieństwie np. do wyroków Trybunału Konstytucyjnego, zgodnie z którymi z dniem publikacji przepis uznany za niezgodny z Konstytucją traci moc obowiązującą. Nie oznacza to jednak, że wyrok TSUE wydany w sprawie Państwa Dziubaków nie będzie brany pod uwagę przez sądy polskie w sprawach wszczętych przez innych frankowiczów. Po pierwsze, orzecznictwo TSUE odgrywa ogromną rolę w procesie harmonizacji prawa Unii Europejskiej z prawem krajowym. Po drugie, zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego prejudycjalne orzeczenia wykładnicze TSUE mają względną moc wiążącą nawet poza sprawami, w których zostało ono wydane ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 października 2015 r., sygn. akt I KZP 10/15). Innymi słowy, wyrok wydany w sprawie Państwa Dziubaków będzie wiązał również sądy polskie rozpoznające analogiczne sprawy frankowiczów. Mając na względzie zasadę prymatu prawa europejskiego nad  prawem krajowym trudno wyobrazić sobie sytuację, w której sądy polskie nie będą przestrzegały orzecznictwa TSUE. Co więcej, sądy polskie orzekając w sposób sprzeczny aniżeli wynika to z wyroku TSUE w sprawie Państwa Dziubaków mogłyby narazić Skarb Państwa na odpowiedzialność za szkodę wynikającą z naruszenia prawa europejskiego.

Mając na uwadze wyrok wydany przez TSUE, a także aktualny stan polskiego orzecznictwa sądowego w sprawach frankowych, z całą pewnością należy się spodziewać, że szanse na wygranie przez frankowiczów sporu sądowego z bankami wzrosną i będą jeszcze większe niż przed wydaniem wyroku TSUE. Wyrok wydany w sprawie Państwa Dziubaków będzie swoistego rodzaju drogowskazem dla polskich sądów co do tego jak rozstrzygać o żądaniach frankowiczów, a tym samym będzie miał duże znaczenie zarówno w sprawach osób, które złożyły już pozwy w sądach, a także w sprawach osób dotychczas niezdecydowanych na akcję procesową przeciwko bankom, a które zamierzają taką akcję podjąć.

********

Chcesz spłacić tylko kapitał swojego kredytu? Chcesz odzyskać koszty kredytu, takie jak ubezpieczenie niskiego wkładu, ubezpieczenie pomostowe, odsetki i prowizja? Chcesz odzyskać nienależnie pobrane przez bank środki wynikające z niedozwolonych klauzul umownych dotyczących przeliczania rat kredytów z CHF na PLN po kursie sprzedaży CHF banku.  Pamiętaj, że w zdecydowanej większości przypadków roszczenia o z zwrot nadpłat w przypadku unieważnienia umów kredytowych przedawnią się z końcem 2018 r. Nie warto czekać do momentu kiedy będzie już za późno na pomoc.

Nowoczesne Centrum Antywindykacji analizuje sprawy klientów, którzy zgłaszają się do Nas z powyższymi problemami. Posiadamy sprawdzone i skuteczne sposoby na walkę z bankami i ich prawnikami. Skutecznie walczymy o prawa Frankowiczów. Zawodowo  zajmujemy się takimi sprawami, ciesząc się zaufaniem i satysfakcją swoich Klientów.

Zapraszamy do kontaktu z Nami!