/ Odwołanie od decyzji ZUS

Zakład Ubezpieczeń Społecznych codziennie wydaje tysiące decyzji w przedmiocie różnych spraw dotyczących ubezpieczonych oraz płatników składek. Katalog spraw, którymi zajmuje się ZUS jest bardzo obszerny, jednak do najczęściej rozpoznawanych bez wątpienia można zaliczyć kwestie związane z różnego rodzaju zasiłkami, świadczeniami, dodatkami czy odszkodowaniami. Niejednokrotnie zdarza się, że treść wydanej w naszej sprawie decyzji nie jest dla nas korzystna. W sytuacji, gdy nie zgadzamy się z wydaną w naszej sprawie decyzją, możemy wnieść od niej odwołanie, choć należy pamiętać, że mamy na to ograniczony termin. W niniejszym artykule wyjaśniamy, jak skutecznie złożyć odwołanie od decyzji ZUS, co powinno się w nim znaleźć oraz jak wygląda dalsze postępowanie zarówno w ZUS-ie jak i w sądzie, do którego trafi nasze odwołanie.

Spis treści (kliknij aby szybko przejść):

1. Ile mamy czasu na złożenie odwołania?
2. Odwołanie – co powinno się w nim znaleźć?
3. Sąd właściwy do rozpoznania odwołania
4. Złożyliśmy odwołanie od decyzji ZUS – co się z nim dalej stanie?

Ile mamy czasu na złożenie odwołania?

Od każdej niezadowalającej nas decyzji ZUS możemy wnieść odwołanie, bez względu na to, czy dotyczyła ona zasiłku, emerytury czy odszkodowania. Na wniesienie odwołania mamy miesiąc, licząc od daty doręczenia nam decyzji. Odwołanie wnosimy do sądu za pośrednictwem placówki ZUS-u, która wydała niekorzystną dla nas decyzję.

Przykład:

Pani Zofia otrzymała decyzję odmawiającą przyznania jej świadczenia rehabilitacyjnego. Decyzja została Pani Zofii doręczona 1 maja. Jeżeli Pani Zofia chce skutecznie wnieść odwołanie od niekorzystnej decyzji, najpóźniej do dnia 31 maja musi je złożyć do ZUS-u, ponieważ po upływie tego terminu nie będzie już miała możliwości zaskarżenia odwołaniem spornej decyzji.

Odwołanie wniesione po terminie skutkować będzie odrzuceniem go przez sąd, chyba uda nam się wykazać, że przekroczenie terminu nie było nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się – jak wynika z treści art. 477⁹ § 3 Kodeksu postępowania cywilnego. Co należy rozumieć pod pojęciem nie nadmiernego przekroczenia terminu z przyczyn niezależnych od odwołującego się? To zależy od okoliczności konkretnego przypadku.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu, w wyroku z dnia 7 listopada 2018 r., sygn. akt III AUa 771/18 wskazał, iż „do oceny, czy przekroczenie terminu nie jest nadmierne, nie wystarczy proste porównanie czasu opóźnienia z terminem przewidzianym w ustawie do wniesienia odwołania; zależy to także od charakteru okoliczności usprawiedliwiających zaniechanie odwołującego się”. Ocena, czy przekroczenie terminu należy uznać za nadmierne pozostawiona została do każdorazowej oceny sądu, do którego wnosimy odwołanie. W orzecznictwie za przyczyny naruszenia terminu niezależne od odwołującego uznaje się takie okoliczności jak choroba, pobyt za granicą, tymczasowe aresztowanie, nieznajomość prawa, nieporadność czy wprowadzenie w błąd przez organ rentowy itp.

Wskazania wymaga, że odwołanie możemy wnieść także wówczas, gdy ZUS w terminie dwóch miesięcy od złożenia przez nas wniosku czy podania inicjującego postępowanie w sprawie nie wyda nam decyzji rozstrzygającej sprawę, z zastrzeżeniem, że w takiej sytuacji nie ma ograniczonego terminu do wniesienia odwołania – możemy jej wówczas wnieść w każdym czasie po upływie 2 miesięcznego terminu przewidzianego dla ZUS-u na wydanie decyzji.

Odwołanie – co powinno się w nim znaleźć?

Odwołanie od decyzji ZUS powinno zawierać takie elementy jak:

• oznaczenie sądu i organu, za którego pośrednictwem jest wnoszone;
• oznaczenie odwołującego się (poprzez wskazanie imienia, nazwiska, adresu, numeru PESEL);
• dokładne oznaczenie zaskarżonej decyzji (poprzez podanie daty jej wydania, znaku oraz czego dotyczy np. odmowy przyznania zasiłku macierzyńskiego);
• zwięzłe przytoczenie twierdzeń, wniosków i dowodów na ich poparcie;
• uzasadnienie naszego żądania, dlaczego nie zgadzamy się z wydaną decyzją;
• podpis odwołującego się lub jego przedstawiciela ustawowego czy pełnomocnika.

Odwołanie możemy złożyć w formie pisemnej albo ustnie w placówce ZUS, wtedy pracownik ZUS-u spisze odpowiedni protokół. Jeżeli nie możemy zrobić tego osobiście, odwołanie można złożyć także za pośrednictwem przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika. Warto wskazać, że złożenie odwołania od decyzji ZUS jest wolne od opłat.

W uzasadnieniu odwołania musimy wskazać, dlaczego w naszej ocenie wydana decyzja jest błędna i dlaczego się z nią nie zgadzamy. Nie musimy w odwołaniu formułować konkretnych zarzutów naruszenia prawa – wystarczy, że wykażemy nasze niezadowolenie z treści wydanej decyzji i przytoczymy argumenty, dlaczego naszym zdaniem jest ona krzywdząca dla osoby, której dotyczy. Dobrze byłoby również wskazać dowody na poparcie naszych twierdzeń, którymi mogą być różnego rodzaju dokumenty czy zeznania świadków. W treści odwołania musimy również wskazać, czego się domagamy, co chcemy osiągnąć poprzez wniesienie odwołania – w praktyce najczęściej chodzi o zmianę decyzji i wydanie orzeczenia zgodnego ze złożonym przez nas do ZUS-u wnioskiem.

Sąd właściwy do rozpoznania odwołania

Z reguły sądem, do którego kierujemy odwołanie, jest sąd okręgowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania odwołującego się – a dokładnie wydział pracy i ubezpieczeń społecznych. Jak już zostało wcześniej wskazane, odwołanie wnosimy za pośrednictwem właściwej jednostki ZUS, która wydała decyzję, od której się odwołujemy, co oznacza, że powinno ono zostać złożone właśnie w tej konkretnej jednostce lub wysłane na jej adres pocztą.

W art. 477⁸ § 2 Kodeksu postępowania cywilnego przewidziano jednak pewne wyjątki od ogólnej zasady rozpoznawania spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych przez sądy okręgowe, bowiem w sprawach, które dotyczą:

• zasiłku chorobowego, wyrównawczego, opiekuńczego, macierzyńskiego oraz pogrzebowego;
• świadczenia rehabilitacyjnego;
• odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej, wypadku w drodze do pracy lub z pracy, wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, wypadku lub choroby zawodowej pozostającej w związku z czynną służbą wojskową albo służbą w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej i Służbie Celno-Skarbowej;
• oraz ustalenia niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności;

odwołanie powinniśmy kierować do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania odwołującego się, ponieważ te kategorie spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych zostały powierzone do rozpoznawania właśnie sądom rejonowym.

Złożyliśmy odwołanie od decyzji ZUS – co się z nim dalej stanie?

Kiedy już złożymy odwołanie w placówce ZUS-u, zostanie ono wówczas przeanalizowane przez pracowników tej instytucji pod kątem jego zasadności. Jeżeli ZUS uzna nasze odwołanie za zasadne, wówczas zmieni bądź uchyli swoją decyzję w naszej sprawie – ma na to 30 dni od dnia otrzymania odwołania. Z kolei jeżeli ZUS dojdzie do przekonania, że w jego ocenie złożone odwołanie nie ma uzasadnionych podstaw, wówczas przekaże odwołanie do rozpoznania właściwemu sądowi – na przekazanie odwołania do sądu również ma 30 dni od dnia jego otrzymania.

W sytuacji, gdy nasze odwołanie trafi do sądu w celu rozpoznania, sąd powiadomi zarówno nas jak i ZUS o terminach rozpraw, wydanych postanowieniach i innych czynnościach, które podejmie na skutek wniesionego odwołania. Warto podkreślić, że w tego typu sprawach na etapie postępowania sądowego nie ma możliwości zawarcia ugody czy poddania wynikłego sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego.

Zazwyczaj w postępowaniu przed sądem I instancji odwołujący się nie zostają obciążeni kosztami postępowania obejmującymi wydatki w sprawie i ewentualne koszty zastępstwa profesjonalnych pełnomocników reprezentujących ZUS.

Zbadanie przez sąd naszego odwołania i rozpoznanie sprawy może skutkować wydaniem przez sąd wyroku, w którym np. zmieni on zaskarżoną decyzję. Jeżeli jednak sąd nie znajdzie podstaw do uwzględniania odwołania, wówczas wyrokiem oddali odwołanie. W takim przypadku konieczne jest złożenie wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku oddalającego odwołanie, a po jego doręczeniu odwołujący się może wnieść w terminie 14 dni apelację do sądu wyższego rzędu. W przypadku wydania wyroku przez sąd okręgowy apelację rozpoznawać będzie sąd apelacyjny, a w przypadku wyroku sądu rejonowego – sąd okręgowy. 

W rzeczywistości nie sposób z góry przewidzieć, jakie będzie rozstrzygnięcie sądu rozpoznającego odwołanie, jednak zawsze warto dochodzić swoich praw i nie rezygnować z prawa do złożenia odwołania od niekorzystnej dla nas decyzji. Niejednokrotnie bowiem sądy, na skutek wniesienia odwołania, zmieniają decyzje ZUS-u na korzyść odwołujących się. Jeżeli jesteś osobą, w stosunku do której ZUS wydał niekorzystną decyzję – zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią! Pomagamy ubezpieczonym oraz płatnikom, w pierwszej kolejności analizując zasadność rozstrzygnięć podjętych przez ZUS, aby następnie zająć się prowadzeniem sprawy sądowej, jeżeli zdecydują się Państwo wnieść odwołanie do sądu, skutecznie dochodząc przysługujących ubezpieczonym praw na drodze sądowej.

Zachęcamy również do przeczytania innego naszego artykułu – Umorzenie długu w ZUS.